Wat is inclusie?

Gepubliceerd op: 23-01-2020

Inclusie gaat over het meedoen en erbij horen van mensen met een beperking. Vaak hoor je ook de term inclusieve of gevarieerde samenleving. Een samenleving waar iedereen kan meedoen. Een eenvoudige definitie van inclusie is: ‘insluiting, het tegenovergestelde van exclusie (uitsluiting)’ (van Dale).

Een samenleving die open staat voor iedereen

In het verleden werd er gesproken over integratie. Het ging dan om de integratie van een persoon met een beperking, waarbij de persoon zich moest aanpassen aan de samenleving. Bij inclusie gaat het een stap verder. De samenleving moet in principe openstaan voor iedereen. Iedereen moet kunnen meedoen en iedereen hoort erbij.

Bij inclusie gaat het om:

Meedoen in de samenleving,
Welkom zijn,
Erbij horen,
Geaccepteerd worden,
Niet uitgesloten worden,
Waardering krijgen,
Een goed leven hebben,
Sociale rollen vervullen,
Iets nuttigs doen,
Eigen keuzes kunnen maken.

In de afbeelding (die te downloaden is onderaan) zie je inclusie, uitsluiting, segregatie en integratie op een duidelijke manier zichtbaar gemaakt.

Inclusie werkt twee kanten op. De persoon moet mee willen doen en de samenleving moet hier ook open voor staan. Als een van de twee niet meewerkt, dan wordt het erg lastig. We noemen dat ook wel pull en push factoren. Je kunt een persoon naar de samenleving duwen (push), maar de samenleving moet de persoon ook aantrekken (pull).

Kwaliteit van bestaan

Het doel van inclusie is om een goed leven te hebben. Dat wordt ook wel de kwaliteit van bestaan genoemd. Iedereen wil graag een goed leven. En daarbij gaat het om dingen die voor alle mensen gelden. Een oud Chinees spreekwoord vat dit mooi samen: 'Geluk is: iemand om van te houden, iets om te doen en iets om op te hopen'.

Het streven naar een goed leven geldt voor iedereen. Of je nu in China woont of in Nederland. Of je jong bent of oud. Of je een beperking hebt of niet. Bij inclusie gaat het ook om burgerschap. Iedere persoon is burger en heeft burgerrechten, maar ook burgerplichten.

Nederland loopt niet voorop op het gebied van inclusie. Voor een deel heeft dit te maken met de geschiedenis van de zorg in Nederland. Inclusie gaat ook niet vanzelf, je moet het zien zitten en erin geloven (visie) en je moet eraan blijven werken.