Niet-aangeboren hersenletsel (NAH)

Oorzaken NAH

NAH heeft verschillende oorzaken. Deze oorzaken zijn opgedeeld in traumatisch hersenletsel en niet-traumatisch hersenletsel.

Traumatisch hersenletsel

Traumatisch hersenletsel ontstaat door een klap tegen het hoofd, bijvoorbeeld bij een val of een ongeluk. Er zijn 2 vormen van traumatisch hersenletsel: hersenschudding en hersenkneuzing.

Niet-traumatisch hersenletsel

Niet-traumatisch hersenletsel ontstaat door een proces in het lichaam, zoals een beroerte, een hersentumor of een hartstilstand. Het bloed stroomt dan minder goed naar de hersenen, wat leidt tot schade aan de hersenen.

Symptomen NAH 

De symptomen van NAH verschillen per situatie. Het maakt daarbij veel uit waar in de hersenen het letsel zit en hoe groot het is. Sommige gevolgen zijn goed te zien, maar andere vallen minder op. 

Zichtbare symptomen:

• De zintuigen (zien, ruiken, voelen en horen) werken minder goed. 
• Slikken en praten gaat moeilijk.
• Er zijn problemen met bewegen en de fijne motoriek (de kleine bewegingen met je handen en vingers).  

Minder zichtbare symptomen:

• Het kost moeite om dingen te onthouden.
• Snel overprikkeld raken.
• Problemen met concentratie.

Symptomen herkennen met signaleringslijsten

Wil je meer weten over hoe je NAH herkent? Bekijk dan deze signaleringslijsten om de gevolgen te herkennen:

• signaleringslijst volwassenen met NAH
• signaleringslijst kinderen en jongeren met NAH

Gevolgen NAH

De effecten van NAH zijn voor iedereen anders. Maar veel mensen ervaren het als een 'breuk in de levenslijn'. Dagelijkse gewoontes, relaties, werk en verwachtingen voor de toekomst veranderen namelijk vaak plotseling. Niet alleen voor de persoon met NAH, maar ook voor hun naasten. 

Mensen met NAH moeten leren omgaan met het letsel en accepteren dat ze niet meer de oude worden. Dit kan zorgen voor gevoelens van:

• rouw
• schuld
• schaamte
• boosheid
• onzekerheid
• angst
• eenzaamheid

Door de schade aan de hersenen veranderen het gedrag en de emoties van mensen met NAH. Mensen in hun omgeving herkennen hen daardoor misschien niet meer. Dat zorgt dat mensen met NAH soms moeite hebben om mee te doen in de maatschappij. Ook krijgen ze te maken met sociale uitsluiting.

Mensen met NAH begeleiden

Als begeleider moet je begrijpen wat NAH betekent voor cliënten en hun naasten. In de eerste fase help je cliënten het verlies te accepteren en ermee om te gaan. En je helpt hen om hun leven weer op te pakken. 

Bij de begeleiding is het belangrijk om open te praten over de gevolgen in het dagelijks leven. Hierbij moet je rekening houden met dingen die je niet direct kunt zien. Bijvoorbeeld minder energie, minder snel informatie begrijpen en gevoeligheid voor prikkels.

Zorgstandaard Traumatisch Hersenletsel

Wil je weten welke zorg je op welk moment moet bieden? En op welke manier? Dit lees je in de Zorgstandaard Traumatisch Hersenletsel:

• Zorgstandaard Traumatisch Hersenletsel Volwassenen
• Zorgstandaard Traumatisch Hersenletsel Kinderen & Jongeren

Bekijk ook de leidraad NAH voor een verzameling kennisproducten die je kunnen helpen bij de begeleiding.

Ervaringsdeskundigheid en NAH

Het kan heel waardevol zijn om te werken met ervaringsdeskundigen NAH. Dat helpt je om beter te begrijpen hoe mensen met NAH naar dingen kijken. En dat kun je weer gebruiken in je werk.

Wil je weten hoe je werkt met ervaringsdeskundigen? Gebruik bijvoorbeeld de inspiratietool In gesprek over NAH-ervaringsdeskundigheid. En bekijk de video over de (meer)waarde van werken met NAH-ervaringsdeskundigen.

Cijfers en feiten hersenletsel

In Nederland zijn er jaarlijks 130.000 nieuwe patiënten met hersenletsel. In totaal leeft 3,8% van de mensen in Nederland met beperkingen door NAH. In de factsheet van behandelprogramma Hersenz vind je uitgebreide informatie over cijfers, oorzaken en gevolgen van NAH. Deze factsheet vind je onder 'Downloads' op deze pagina.