Aan welke kennis hebben zorgprofessionals in de gehandicaptenzorg behoefte?

Gepubliceerd op: 03-07-2023

Het rapport geeft de resultaten weer van het onderzoek dat plaatsvond van januari tot en met maart 2023. In dit onderzoek vroeg Vilans zorgprofessionals uit de langdurige ouderen- en gehandicaptenzorg:

• Over welk thema’s mis jij nog kennis? 
• Welke vragen heb jij over de thema’s die je mist? 
• Hoe belangrijk vind jij het dat deze vragen worden beantwoord? 

Nathalie Stolwijk en Mieke van Hamersveld, projectleiders van het programma Kennisinfrastructuur Langdurige Zorg, en Lia Davelaar, directeur Kennisstrategie en -management, vertellen over de resultaten. En over de waarde van het rapport voor de langdurige zorg.

Behoefte aan toepassen van kennis en diversiteit in typen kennis

Nathalie: ‘Zorgprofessionals in de ouderensector lijken minder behoefte te hebben aan kennis over thema’s rondom dagelijkse zorg, ten opzichte van de andere thema’s, zoals rondom mentaal welbevinden. In de gehandicaptenzorg lijken zorgprofessionals meer behoefte te hebben aan kennis in het ondersteunen en begeleiden van de cliënt. Daarnaast lijkt het voornamelijk om het toepassen van kennis te gaan. De diversiteit aan vragen vraagt mogelijk ook om diversiteit in type kennis.’

Mieke vult aan: ‘Wat ons ook opviel is dat zorgprofessionals de meeste kennisvragen beoordeelden als belangrijk tot zeer belangrijk. Ook zagen we overlap in kennisvragen tussen de verschillende thema's. Hiermee lijkt de nadruk voor zorgprofessionals meer te liggen op de thema’s en minder op hoe de kennisvragen zich tot elkaar verhouden.’

Meest genoemde thema’s waar zorgprofessionals meer kennis over willen: 

• Psychisch welbevinden
  Het thema ‘Psychisch welbevinden’, waar onderwerpen zoals psychiatrische problematiek, stress en rouw onder vallen, is met 26% het meest gekozen thema. Bekijk het kennisoverzicht psychische problemen.

• Eigen regie & zelfredzaamheid
  Vlak na het eerste thema komt het thema ‘Eigen regie & zelfredzaamheid’ (25%). Dit thema wordt gedefinieerd als ‘Mensen zelf laten beslissen, evenals het vermogen van mensen om zichzelf te redden op alle levensgebieden met minimale professionele ondersteuning en zorg’. Meer kennis hierover vind je op de thema-pagina Eigen regie.

• Leren, ontwikkelen en kennisdelen
  Op een gedeelde derde plek komt het thema Leren, ontwikkelen en kennisdelen. Dit thema heeft 23% van de respondenten gekozen. Het omvat ‘scholing, reflecteren, het delen en benutten van ervaringen en inzichten, en het uitwisselen van kennis’. Interessant is het promotieonderzoek van Marion Kersten.

• Persoonsgerichte zorg
  Persoonsgerichte zorg wordt in de vragenlijst omschreven als ‘een zorgvisie waarbij de persoon met zijn wensen en mogelijkheden centraal staat en niet de aandoening of beperking’. Dit thema staat, net als het thema ‘leren, ontwikkelen en kennisdelen’, met 23% op een gedeelde derde plek. Voorbeelden en inspiratie lees je op ’Begeleiding à la carte’.

• Persoonlijke ontwikkeling van cliënten
  ‘Met de cliënt werken aan persoonlijke groei en zelfverbetering’. Dit thema heeft 21% van de respondenten gekozen. 

• Samenwerken met andere organisaties
  Samenwerken met andere organisaties (integraal samenwerken) staat met 19% op plek 5 in deze top 5 van meest gekozen thema’s in de ouderenzorg. Meer kennis op de themapagina’s Samen werken in de wijk en en Samenwerken in netwerken.

Dichter bij elkaar brengen praktijk, onderwijs en wetenschap

Lia Davelaar legt uit: ‘Vilans heeft een ondersteunende rol in de kennisinfrastructuur van de langdurende zorg. Dat betekent dat wij praktijk, onderwijs en wetenschap dichter bij elkaar willen brengen. We verspreiden niet alleen kennis. We halen ook actief kennisvragen op uit de praktijk om daarmee input te leveren voor de onderzoeksagenda’s. Zodat onderzoek kan aansluiten bij vragen die begeleiders, verzorgenden en verpleegkundigen hebben. Dit rapport gaat ons daar enorm bij helpen!’

Hoe verder?

De twee onderzoekers willen de methode voor het inventariseren en prioriteren van kennisvragen het komende jaar graag verder aanscherpen. Nathalie geeft aan: ‘Afgelopen jaar was een pilot. We hebben veel geleerd en zien veel verbeterpunten waarmee we aan de slag willen.’

Mieke: ‘Ik hoop dat we over enkele jaren ook solide uitspraken kunnen doen over de specifieke kennisbehoeften per regio. En over de kennisbehoeften van de toekomstige zorgprofessional: de student. Maar ook van de mantelzorger. Zo kunnen we met ons kennisaanbod en onze diensten nog beter aansluiten bij deze doelgroepen.’ Nathalie vult aan: ‘Hoe meer mensen aan dit jaarlijkse onderzoek meedoen, hoe meer we kunnen zeggen over kennisbehoeften. Denk aan de kennisbehoefte per functie.’

Nathalie: ‘Binnen zorgorganisaties wordt steeds meer geleerd van data en informatie, ook bij Vilans zijn wij hier druk mee bezig. Je kunt op verschillende manieren de kennisbehoeften in kaart brengen, zo kun je ook eens een dagje meelopen, of kijken welke online berichten veel bekeken worden. Het zou mooi zijn als wij al deze verschillende puzzelstukken naast elkaar kunnen leggen; om zo de kennisbehoefte in kaart te brengen én de kennis te verspreiden die nog beter aansluit bij de praktijk.’

Meer informatie

• Wil je meer weten en het hele rapport downloaden? Ga naar de website van Vilans.