Zorgcowboys? Zorg-outlaws zul je bedoelen!
Gepubliceerd op: 07-04-2025
In de gehandicaptenzorg komt het nog steeds voor: mensen op de werkvloer zonder een geldig diploma, een certificaat of een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Ze volgen hun eigen regels en bedenken hun eigen oplossingen. Deze mensen worden in de gehandicaptensector vaak zorgcowbows genoemd. Ambassadeur Gehandicaptenzorg Cato Habets spreekt zich in deze blog uit over deze praktijken.
Het is eigenlijk een verkeerde benaming; zorgcowboy. Een cowboy is een harde werker, trouw aan zijn baas, stoer, niet te beroerd om vuil werk op te knappen. Vakbekwaam. Een cowboy weet wat er moet gebeuren en zorgt dat het voor elkaar komt. In de gehandicaptenzorg komt het begrip 'zorgcowboy' helaas nog te vaak voor. Het gaat over mensen die doelbewust zonder diploma of certificaat, en met kwade bedoelingen, in de zorg werken. En met dit gedrag vaak wegkomen. Maar met een verkeerde geuzennaam.
Zorg-outlaws in plaats van zorg-cowboys
Laten we deze criminelen daarom zorg-outlaws noemen. Een outlaw plaatst zich buiten de wet en hanteert eigen normen en waarden. Als gevolg daarvan is de outlaw vogelvrij verklaard. Kijk, dat is passend.
Er hoeft geen prijs op hun hoofd, maar hun praktijken mogen, nee moeten, wél aan de deuren van de saloon worden gespijkerd. We moeten jacht op ze blijven maken. Nog steeds krijgen in ons beschaafde land de meest kwetsbare mensen te maken met deze ‘Daltons’. Ze zetten de boel op stelten, in plaats van goede zorg te verlenen. Zonder dat ze zich ervan bewust zijn welke schade ze aanrichten met hun ‘inzet’, waarvoor ze een veel te hoge aanwezigheidspremie ontvangen.
Gevaren van deze zorg-outlaws
In de praktijk van de zorg-outlaws loopt het natuurlijk geregeld mis. Eenmaal in het zadel snappen ze al snel niet meer wat er moet gebeuren. Bijvoorbeeld als een persoon met een beperking de wereld even niet begrijpt en als gevolg daarvan onbegrepen gedrag laat zien. De zorg-outlaw belt dan een vriendje, die naar eigen inzicht vertelt hoe je de lasso werpt naar iemand die zowel mentaal als fysiek onder controle moet. Ik kan daar niet bij. Hoe kun je de meest kwetsbaren in onze samenleving zo behandelen, zonder met je geweten in gevecht te raken?
Zorg-outlaws voor de rechter
Op 23 februari stonden er 8 van deze zorg-outlaws voor de rechter. 7 werden veroordeeld. De verdachten die een vals diploma en een valse VOG hadden kregen een taakstraf van 150 uur en 2 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf.
Let wel: er werd geen beroepsverbod opgelegd, omdat er teveel tijd zat tussen hun daden en de zitting. Dat is geen veroordeling, maar een aanmoediging. Ik acht deze figuren in staat om een factuur te sturen voor het verrichten van een taakstraf…
Maar het verhaal gaat verder...
Van afschrikking is door dit soort rechtspraak natuurlijk geen sprake. Op 1 maart volgde alweer berichtgeving over een aangifte tegen 50 ZZP’ers die met valse diploma’s in onze sector aan het werk bleken. Er schijnt een strafrechtelijk onderzoek te zijn ingesteld. Maar er worden er slechts 15 vervolgd. De rest gaat mogelijk vrijuit.
Zijn we werkelijk in het Wilde Westen beland? In een tijdperk waarin het recht van de brutaliteit en de gewetenloosheid voor een deel straffeloos wordt getolereerd, omdat we anders het vee niet meer bij elkaar kunnen houden?
Het wachten is op de gevolgen van deze afschrikwekkende beroepsopvatting: ernstige verwaarlozing, toenemende ziekte of nog erger. De dader is op tijd met een buideltas vol met geld met de Noorderzon vertrokken. ‘A long way from home’.
Wat kunnen we doen?
Kunnen we er nog wat tegen doen? Zeker. Vooral een strikt deurbeleid. Je komt de sector niet meer binnen zonder controleerbare vakinhoudelijke identiteit. En blijkt die later vervalst, dan dragen we je ingesmeerd met pek en veren de zorglocatie uit. Ik ken genoeg ervaringsdeskundigen en zorgprofessionals die deze taak even tussendoor willen doen. Dat is bepaald geen straf.