Tips voor dilemma's rond handhygiëne

Goed handen wassen kost te veel tijd

Het is druk, je krijgt meerdere vragen en een cliënt heeft snel hulp nodig. Dan is de ervaring dat goed handen wassen te veel tijd kost. Wat is het belangrijkste om te wassen? En wanneer is handen wassen het belangrijkst? 

• Was in ieder geval goed je vingertoppen en duimen, want hiermee pak je alles vast en raak je veel aan. V&VN toont in een animatievideo hoe micro-organismen via je vingers bij een cliënt komen.
• Laat medewerkers meedenken wanneer het risico het grootst is. Handen wassen na het opruimen van incontinentiemateriaal is bijvoorbeeld belangrijker dan na het smeren van een boterham.

Lees ook: Handhygiëne toepassen op de juiste momenten.

Handschoenen als 'oplossing' voor handhygiëne

Handschoenen zijn geen oplossing voor sieraden dragen, lange (gellac) nagels of voor handen wassen. Lange nagels en sieraden zorgen voor hele kleine gaatjes die je niet kunt zien. Daar komen ook bacteriën doorheen. Het is goed om hier het gesprek over aan te gaan.

Loop je met handschoenen aan van de ene cliënt naar de andere? Dan is er nog steeds een groot risico op besmetting door bacteriën die op je handschoenen zijn gekomen. Ook als je je handschoenen uit hebt gedaan, is het belangrijk om je handen te wassen. Je raakt namelijk ook je huid aan als je de handschoenen uitdoet. 

Lees ook de aandachtspunten voor juist handschoenengebruik in dit artikel: Zo maak je slim én duurzaam gebruik van handschoenen. 

Tips om met collega's te doen

• Laat collega's met handschoenen hun handen in de vingerverf doen. Zo zien ze wat het betekent om ieder stukje van de hand in te smeren. Dat werkt hetzelfde als met zeep. Laat medewerkers daarna hun handschoenen uitdoen zonder de blote huid aan te mogen raken. Dat blijkt heel moeilijk te zijn. Maak de vergelijking tussen verf en micro-organismen. Dat werkt hetzelfde.
• Laat een foto zien van een hand vol mieren. Iedereen zal meteen de mieren van de hand willen halen. Dat wil je ook met micro-organismen die anderen en jezelf ziek kunnen maken.

Sommige medewerkers zien hun werk niet als zorg verlenen

Een vraag die je een collega kan stellen: 'Als je met een bewoner of cliënt bezig bent, wat zou ik zien dat je doet en wat je met je handen aanraakt?' Vaak is dat meer dan je denkt en gaat het ook om zorg verlenen.  

Heeft iemand ook direct contact met de cliënt? Dan is er een groter risico op besmetting. Bij alleen coachende gesprekken is het risico op besmetting minder groot, omdat er geen direct contact is. 

Goed als cliënten ook aan handhygiëne doen, maar ook een uitdaging

Soms is er veel weerstand bij cliënten over handen wassen of handalcohol gebruiken. Zelfs bij een uitbraak van het norovirus. Soms is de plek van de handalcohol onhandig. Het werkt bijvoorbeeld niet als iemand handalcohol gebruikt en daarna de banden van de rolstoel moet aanraken om naar de tafel te rijden.

Verken met teams en cliënten welke oplossing goed kan werken. Dan maak je er iets gezamenlijks van. Geef wel aandacht aan waarom schone handen belangrijk zijn en wat het inhoudt. Misschien kun je bijvoorbeeld voor cliënten met een licht verstandelijke beperking een memoryspel gebruiken.

 Lees ook: Betere infectiepreventie mogelijk door inzet van cliënten.

Aandachtsvelder zijn voelt als politieagent spelen

Aandachtsvelders willen geen politieagent zijn en zichzelf buiten de groep plaatsen. De meeste collega's willen het wel, maar goede handhygiëne vraagt om discipline. En dat kost vaak tijd.  

Het is belangrijk om vaak te herhalen waarom handhygiëne nodig is. Mensen vervallen snel in oude patronen, ook na een uitbraak. Als aandachtsvelder help je je collega's om ondanks alle drukte weer op schone handen te letten. 

Toch komt het voor dat collega's bewust ervoor blijven kiezen om gellac-nagels of sieraden te dragen. Zij kunnen het gevoel krijgen dat een ander bepaalt wat ze moeten doen. Heb je hier al gesprekken over gevoerd? Het is goed om dan je teamleider om hulp te vragen. De teamleider kan duidelijk sturen op afspraken hoe jullie werken.

Lees ook: Waarom schoon werken zo belangrijk is in de gehandicaptenzorg.