Perspectief
Gepubliceerd op: 23-09-2020
Laatst bijgewerkt op: 06-12-2024
Het ondersteuningsprogramma Perspectief helpt je om als begeleider meer te leren over personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen (ZEVMB). Je kunt het ook gebruiken voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag (EVB+).
In het kort
Type tool
Methode, Leidraad
Voor wie
Begeleiders, Zorgverleners, Naasten
Cliëntgroep
Zeer ernstig verstandelijke beperking, Ernstig meervoudige beperking, Ouderen, Ernstig verstandelijke beperking plus
Soort kennis
Onderzoek
Auteur
Ontwikkelaar
Expertisecentrum verstandelijke beperking
Via het programma bekijk je of de ondersteuning aansluit bij de vragen en behoeften van je cliënten, zodat ze zich beter kunnen ontwikkelen. Het gaat dan om zowel kinderen als volwassenen met ZEVMB. Dit zijn mensen met een geschat IQ onder de 25 punten en met zeer ernstige motorische beperkingen.
Bij Perspectief draait het vooral om de volgende onderwerpen:
- de relatie centraal stellen
- sterk methodisch werken
- ouders en betrokkenen die aan hetzelfde doel werken
Hierdoor krijgen cliënten met ZEVMB de ondersteuning die zij willen en nodig hebben.
Over het programma
Het ondersteuningsprogramma Perspectief wordt ook wel het Opvoedings-/ondersteuningsprogramma of de methode Vlaskamp genoemd.
Carla Vlaskamp heeft het programma ontwikkeld vanuit de Rijksuniversiteit Groningen. Dat deed zij in samenwerking met organisaties uit de praktijk. Daarbij richtte ze zich op kinderen en volwassenen met ernstige meervoudige beperkingen.
Doelen en visie
Bij Perspectief draait het om perspectief bieden voor de lange termijn. Met andere woorden: mensen uitzicht geven op de toekomst. Dat doe je aan de hand van hoofddoelen en werkdoelen op korte termijn. De werkdoelen richten zich op onderzoeken en aanmoedigen tot concrete stapjes in de ontwikkeling. Die doelen evalueer je met de GAS (Goal Attainment Scale).
De visie van het programma is dat ook mensen met ZEVMB een relatie aan kunnen gaan met hun omgeving en zo hun wensen en behoeften duidelijk kunnen maken. In het 'Handboek verstandelijke beperking: 24 succesvolle methoden' is een hoofdstuk geschreven over deze methode. Je vindt dit hoofdstuk als pdf onder 'Download' op deze pagina.
Ook voor doelgroep EVB+
Deze methode is ook toepasbaar in de ondersteuning van kinderen en volwassenen met EVB+. Het biedt mogelijkheden om doelgericht te onderzoeken op welke manier je gedrag kunt veranderen.
Met werkdoelen kun je kijken of je gedrag dat de ontwikkeling tegenhoudt kunt verminderen. Ook kun je proberen om nieuw gedrag aan te leren en zo de ontwikkeling te stimuleren. Door regelmatig de effecten van interventies te evalueren kun je perspectief bieden in het verbeteren van relaties.
Casus cliënt met EMB
Rachida kan met haar handen nauwelijks gerichte bewegingen maken door haar spasticiteit. Ze wil iets kunnen pakken om te spelen. De begeleiders begrijpen wat ze wil en zien dat ze gefrustreerd raakt tijdens haar pogingen. Hoe kunnen zij haar helpen om gericht haar handen te gebruiken tijdens spel?
Casus oudere cliënt
Meneer Kanhai heeft zeer ernstige verstandelijke beperkingen. Hij is 45 en slaapt overdag een aantal keer. Het is niet duidelijk of hij iets onder de leden heeft, zich verveelt of dat hij oververmoeid is. Hoe kun je nagaan welke activiteiten voor cliënten aantrekkelijk zijn en welke te vermoeiend? Hoe kun je cliënten zoveel mogelijk zelf hun activiteiten laten kiezen?
Casus cliënt met EVB+
Mike sabbelt en bijt veel op zijn vingers, waardoor de huid week wordt en stuk gaat. Hij doet dit het liefst de hele dag door, zowel tijdens het spelen als tijdens het eten en als hij rust. We hebben onderzocht met een werkdoel op welke momenten hij niet bijt. Dat is bij gericht gebruik van 2 handen, bijvoorbeeld op de schommel als hij zich vast moet houden of als hij een karretje duwt. In een volgend werkdoel gaan we onderzoeken of we langer en vaker activiteiten kunnen aanbieden waarin hij 'gevulde' handen heeft.
Onderbouwing bruikbaarheid tool voor oudere cliënten
Evidence-based. Kennis op basis van onderzoek naar de werkzaamheid.
Beoordeling
De methode is door de Erkenningscommissie gehandicaptenzorg beoordeeld als 'effectief volgens goede aanwijzingen'. Volgens de commissie is de methode in de praktijk goed uitvoerbaar en werkzaam gebleken. De structuur is helder en daardoor via stappen uitvoerbaar. Een sterk punt is dat 'directe medewerkers' door het programma minder handelingsverlegen zijn. Ze reageren dus sneller op de juiste manier.
Onderbouwing bruikbaarheid tool voor cliënten met EMB
Research-based. Kennis op basis van onderzoeksresultaten.
Beoordeling
Het programma Perspectief is research-based. Dit betekent dat er veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar de effecten van de methode.
Het programma leidt volgens het Expertisecentrum EMB tot beter begrip van het gedrag van mensen met EMB en tot ondersteuning die beter aansluit bij hun behoeften. Dit wordt bereikt doordat zorgprofessionals:
- een relationele visie hanteren;
- voor elke cliënt een passend opvoedings-/ondersteuningsperspectief kunnen opstellen;
- zich vaardigheden eigen maken om systematisch en doelgericht te werken;
- beter samenwerken, zowel binnen hun eigen discipline als met andere disciplines en ouders.
Onderdeel van leidraden
Deze tool is onderdeel van de Leidraad Oud en Gelukkig, de Leidraad EMB én de Leidraad EVB+ in het vizier. In de leidraden vind je meer kennisproducten voor de specifieke doelgroepen.