Digilab bij Sherpa

Dat het Digilab een bijzondere plek is, zie je ook als je binnenloopt op de eerste verdieping van activiteitencentrum Kijkoor. Er gebeuren namelijk allerlei verschillende dingen tegelijk. In het lab liggen allerlei computerspullen die je kunt uitproberen. Het is een gastvrije plek waar cliënten en hun begeleiders geholpen worden met ICT-vragen en digitale wensen.

Studenten bij het Digilab

Dennis studeert ICT aan de Hogeschool van Amsterdam en is bij het Digilab bezig met de ontwikkeling van een game. In het spel wordt gebruik gemaakt van spraaktechnologie. De game is nog volop in ontwikkeling maar dat is juist de bedoeling. Er is op deze manier nog alle ruimte voor de cliënten om mee te denken en mee te testen. En dat gebeurt dan ook volop.

Cliënten bij het Digilab

Naast Dennis zijn daar ook Michel en Robin te vinden, die dagbesteding lopen bij het Digilab. Zij werken onder meer mee aan het Kijkoor-journaal. 'Robin en ik zijn filmmakers en videobedenkers. We werken op een computer waarop we monteren met een videobewerkingsprogramma', vertelt Michel. Hij heeft hier zelf leren editen, met de hulp van Robin die het hem heeft helpen leren. Ze hebben voor het monteren al verschillende videobewerkingsprogramma’s gebruikt. 'Hiervoor heb ik ook een diploma gekregen.' 

Het belang van co-design aldus Jeroen

Tot slot een vraaggesprek van 7 vragen met Jeroen Arendsen. Hij werkt als medewerker kwaliteit & innovatie bij Sherpa. Hij vertelt in dit interview over co-design en waarom dit zo belangrijk is voor ontwikkeling en innovatie. 

1. Wat betekent co-design voor jullie en waarom vinden jullie dit belangrijk bij Sherpa?

Ik heb zelf een ontwerpachtergrond. In de wereld van ontwerpen is het betrekken van de gebruiker eigenlijk doodnormaal en heet het van oudsher ‘gebruiksgericht ontwerpen’ of in het Engels ‘User Centered Design’. Dat gaat wat verder en is wat breder dan co-design.

Co-design in de zin van samen aan een tafel gaan praten over een ontwerp is met veel van onze doelgroepen niet zinvol omdat dat te abstract is. De beste manier is eigenlijk om mensen van de doelgroep snel en vaak te laten uitproberen wat je hebt bedacht, met snelle prototypes. Dan merk je snel wat er goed en fout is aan je ontwerp. Overigens wordt veel technologie, en vooral software, gemaakt en geïmplementeerd door ICT’ers zonder ontwerpachtergrond. Daar is gebruiksgericht ontwerpen helemaal niet altijd vanzelfsprekend.

2. Kun je een voorbeeld geven van succesvolle co-design met mensen met een (licht) verstandelijke beperking?

Bij het Digilab hebben we al meerdere games ontwikkeld. Bijvoorbeeld een game die we in samenwerking met een oogvereniging hebben gemaakt die gebruik maakt van stemtechnologie of de VR-fitgame. We proberen onze games altijd zo te ontwikkelen dat je ze kunt spelen ongeacht welke beperking je hebt. Bijvoorbeeld voor mensen die niet kunnen zien of hun handen niet kunnen gebruiken. Dat kunnen we alleen goed doen wanneer we die games ook daadwerkelijk laten testen door de mensen zelf.

3. Wat zijn de belangrijkste succesfactoren als je mensen met een (licht) verstandelijke beperking betrekt bij het inzetten van technologie?

Er zijn verschillende manieren om je ontwerp- of implementatieproces vorm te geven. Bijvoorbeeld helemaal aan het begin door mensen specifiek te bevragen over hun eisen en wensen. Vervolgens iets later door ze een aantal prototypes te laten uittesten. Ook mensen met een zwaardere beperking, die bijvoorbeeld niet kunnen praten, kunnen wel het product testen. Dan moet je bij het testen meer gebruik maken van herhaling. Daarnaast moet je dan ook goed luisteren naar de mensen die hen goed kennen, zoals verwanten of persoonlijke begeleiders. Die kunnen je vertellen of het wel of niet goed aanslaat.

4. Welke uitdagingen ervaar je bij het betrekken van mensen met een (licht) verstandelijke beperking bij digitale technologie?

We doen ontzettend veel binnen Sherpa, maar we doen dat ook bewust op een manier waarin onze cliënten mee kunnen blijven doen. We nemen bijvoorbeeld geen projecten aan met deadlines, want de afwezigheid van stress en druk is erg belangrijk. Mijn ervaring is hoe meer tijd, rust en gelegenheid de cliënten krijgen, hoe meer ze zichzelf ontwikkelen en mooie dingen kunnen creëren. Daarvoor hebben we wel genoeg cliënten nodig zodat we verschillende kennis, ervaringen en vaardigheden in huis hebben.

5. Wat zou je graag anders zien in de manier waarop technologie voor deze doelgroep wordt ontwikkeld?

Veel proberen, snel prototypen maken en dan meteen uitproberen met de doelgroep. Des te vroeger je daarmee begint des te serieuzer je de cliënten daarmee neemt. Tenminste, als je alles ook zo plant met voldoende tijd en ruimte om je ontwerp te verbeteren. Je eerste prototype moet je altijd zien als iets dat je bereid bent volledig weg te gooien. Pas na je tweede of derde poging mag je er wat meer in gaan geloven.

6. Hoe kunnen begeleiders en verwanten beter ondersteund worden bij het gebruik van digitale middelen?

Het is heel belangrijk om nabijheid van ondersteuning te bieden. Als je bijvoorbeeld kijkt wanneer mensen aanlopen tegen ICT-problemen, dan is het fijn dat iemand die de doelgroep goed kent even rustig met je mee kan kijken om samen naar een oplossing te zoeken. Dit lijkt weggevallen te zijn bij veel zorginstellingen omdat de ICT-afdeling is uitbesteed aan externe bedrijven of zich enkel richt op de ICT op de werkplek.

7. Wat is jouw ultieme droom op het gebied van technologie voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking?

Ik denk dat we goed op weg zijn. Maar er kan wat mij betreft nog meer uitwisseling zijn tussen instellingen in de gehandicaptensector, dank daarbij aan het uitwisselen van ervaringen.