Flexwonen bij Prinsenstichting: door ontwikkelen en inspireren

Gepubliceerd op: 05-12-2025

Zo’n 4 jaar geleden werd bij Prinsenstichting Flexwonen ontwikkeld. De aanpak heeft er inmiddels stevig voet aan de grond. Dankzij Flexwonen kan Prinsenstichting meer cliënten woonzorg bieden, ouders ontlasten en zowel ouders als cliënten stap voor stap begeleiden naar wonen bij Prinsenstichting. En er zijn nog meer voordelen.

‘We zagen de wachtlijst voor wonen steeds verder oplopen’, vertelt projectleider Willemijn Meurs van Prinsenstichting. ‘Dat was voor ons de aanleiding om met Flexwonen te starten. Het was een bewuste en maatschappelijk verantwoorde keuze: we wilden slimmer omgaan met de beschikbare plekken. Met Flexwonen bieden we de lichtste vorm van zorg, precies wat nodig is, en zolang als nodig is.’

Flexwonen verbreed en verdiept

Flexwonen is een combinatie van logeren en deeltijdverblijf, waarbij meerdere cliënten gebruikmaken van één bed op een woonlocatie. Prinsenstichting ontwikkelde deze vernieuwende aanpak, met ondersteuning van Vilans, tijdens het programma Begeleiding à la carte 1. Tijdens Begeleiding à la carte 2 heeft Prinsenstichting de aanpak doorontwikkeld en de ervaringen gedeeld in een lerend netwerk met andere zorgorganisaties, waaronder Raphaëlstichting en Esdégé-Reigersdaal. Deze organisaties hebben de aanpak toe- en aangepast aan hun eigen context en cultuur. Door met elkaar te leren is de aanpak Flexwonen verbreed en verdiept. 

Rol van casemanager

In de afgelopen jaren heeft Prinsenstichting veel ervaring opgedaan met Flexwonen. Zo is Sabine van der Woerd als casemanager aangesteld, speciaal voor Flexwonen. ‘Ik ben de verbinding tussen cliënt, ouders en zorglocatie’, vertelt Sabine. ‘Ik luister naar wat de zorgvraag van de cliënt en de behoeften van de ouders zijn. Vervolgens kijk ik welk team hierop het beste kan inspelen. Ik hou uitgebreide intakegesprekken en maak afspraken met persoonlijk begeleiders. Mijn rol helpt ook in de gesprekken met het zorgkantoor over financiering. En ook om de aanpak intern goed uit te leggen.’

Grootste vraag bij cliënten met EVB of MVB

Prinsenstichting ziet dat bij de EVB- en MVB-doelgroep de grootste vraag ligt. ‘Veel cliënten met een EVB of MVB staan open voor Flexwonen’, aldus Sabine. ‘Beschikbaarheid van bedden is hier de grootste uitdaging: we hebben simpelweg niet genoeg plek. Het energieplafond speelt daarbij ook een rol, omdat nieuwe aansluitingen voorlopig niet mogelijk zijn. Daardoor is uitbreiding op dit moment niet haalbaar.’

Kansen door nieuwbouw

De nieuwbouw die bij Prinsenstichting gepland is, biedt hierbij wel kansen. ‘De manager die de nieuwbouwlocatie gaat leiden zei meteen: Teken er naast de 18 appartementen ook 4 logeerkamers in’, vertelt Sabine. ‘Cliënten die hier al bij Prinsenstichting wonen, krijgen voorrang bij de nieuwbouw. Als zij vanuit hun huidige woning doorstromen naar de nieuwbouw, biedt dat extra kansen voor ons om inpandig nieuwe flexplekken te creëren.’

‘Als je een 24-uurs bed wil omzetten naar een flexbed, kost het zo’n 2 jaar om tot een goede bezetting te komen’, gaat Willemijn verder. ‘Dat kan een probleem zijn, als organisatie kun je hierdoor tijdelijk in de min lopen. We hebben daarover een signaal afgegeven bij de Nederlandse Zorgautoriteit en daarop is de leegstandfinanciering aangepast. Met nieuwbouw ligt het anders. Doordat je zaken van tevoren kunt regelen, kan je meteen op een goede bedbezetting komen.’

Voorkomen van crisissituaties

Overigens kan Flexwonen ook kostenbesparend werken. ‘Flexwonen kan een sleutel zijn bij het voorkomen van crisissituaties’, zegt Sabine. ‘Doordat ik als casemanager veel lijntjes heb openstaan, weet ik waar plek is. Bij oplopende spanning thuis kunnen we hier heel creatief schuiven. Daardoor voorkomen we het risico op een crisisopname, wat dure en intensieve zorg is.’

Flexwonen kan een sleutel zijn bij het voorkomen van crisissituaties.

Sabine van der Woerd, casemanager

Maar belangrijker nog is dat hiermee ook veel leed in de gezinnen kan worden voorkomen. ‘Een crisisopname kan traumatisch zijn’, vertelt Willemijn. ‘De kans is groot dat een cliënt bij een crisis naar een organisatie elders in de regio moet, waardoor ook de eigen dagbesteding wegvalt. Dat is wat we met Flexwonen actief voorkomen.'

Cliënten beter leren kennen

Flexwonen helpt verder inhoudelijk om cliënten beter te leren kennen, mocht hij of zij in de toekomst volledig bij Prinsenstichting willen wonen. Sabine: ’In de logeertijd kunnen we de cliënt in stapjes beter leren kennen, bijvoorbeeld door alvast diagnostiek te doen. Nieuwe diagnostiek met begeleiders op de woongroep helpt ook weer bij een eventuele plaatsing.’

Prinsenstichting kan intussen aan andere organisaties laten zien dat de aanpak werkt. ‘We merken het aan de verhalen van ouders, cliënten én medewerkers. Ze hebben positieve ervaringen met Flexwonen. En we zien dat ouders zelf ambassadeurs worden. Dit soort succesverhalen inspireert andere organisaties om ermee aan de slag te gaan.’

Iedere woning een logeerplek

De komende jaren willen Willemijn en Sabine vooral bouwen aan borging en uitbreiding. ‘Dat we zoveel mensen hebben kunnen enthousiasmeren voor Flexwonen, daar ben ik trots op’, zegt Willemijn. ‘Nu gaan we voor versteviging van de aanpak en uitbreiding naar alle doelgroepen. We hebben nu 6 plekken en volgend jaar komen er 4 bij. Hoe mooi zou het zijn als je het zo kunt organiseren dat straks iedere locatie Flexwonen biedt.’

Zelf met Flexwonen aan de slag? Dit zijn de tips van Prinsenstichting

Zorg voor een duidelijke regierol (bijvoorbeeld door casemanager).
Beschrijf de rol formeel. Dit helpt bij uitleg intern én bij gesprekken met het zorgkantoor.
Bescherm medewerkers en houd oog voor draagkracht.
Plan tijdig en structureel voor voldoende plekken.
Denk bij nieuwbouwprojecten meteen aan het creëren van flexkamers.
Regel structurele financiering en wees voorbereid op aanloopverliezen.
Het kan 2 jaar duren om tot een stabiele bezetting van flexbedden te komen.
Gebruik Flexwonen om crisissituaties te voorkomen.
Zorg voor goede informatie-uitwisseling tussen casemanager en locaties, zodat bij een dreigende crisis direct geschakeld kan worden.

Stel je vraag aan