Gepubliceerd op: 05-12-2025
Esdégé-Reigersdaal is een van de organisaties die geïnspireerd werd door Flexwonen. De manier waarop de organisatie de aanpak toepast, komt voort uit hun koers: verstandig kiezen, blijvend vernieuwen. Projectleider Monique Tesselaar heeft daarom eerst breed onderzoek gedaan naar Flexwonen. Ze vertelt over de uitkomsten, bestuurder Judith de Heus reageert.
Esdégé-Reigersdaal is een grote organisatie met veel teams, die ieder hun eigen zorgaanbod organiseren. Het is met zoveel diversiteit een uitdaging om keuzes te maken die recht doen aan iedereen in de organisatie. 'Door de groeiende vraag naar woonplekken wilden we verder vooruitkijken', vertelt projectleider Monique Tesselaar. 'Welke vormen van deeltijdverblijf zijn denkbaar? Hoe sluiten die aan bij de behoeften van cliënten en hun naasten? En wat is haalbaar voor de teams in de organisatie?'
Flexwonen is een combinatie van logeren en deeltijd wonen, waarbij meerdere cliënten gebruikmaken van één bed op een woonlocatie. Prinsenstichting ontwikkelde deze vernieuwende aanpak, met ondersteuning van Vilans, tijdens het programma Begeleiding à la carte 1. Tijdens Begeleiding à la carte 2 heeft Prinsenstichting de aanpak doorontwikkeld en haar ervaringen gedeeld in een lerend netwerk met andere zorgorganisaties, waaronder de Raphaëlstichting en Esdégé-Reigersdaal. Deze organisaties hebben de aanpak toe- en aangepast aan hun eigen context en cultuur. Door met elkaar te leren is de aanpak Flexwonen verbreed en verdiept.
Bij de start van Begeleiding à la carte 2 bezocht Monique Prinsenstichting en hun flexwoonplekken. 'De combinatie van logeren en deeltijdwonen zoals Prinsenstichting die met Flexwonen biedt, hadden wij nog niet. Na het bezoek ben ik gaan kijken welke vormen van deeltijdverblijf er zijn en welke het best passen bij Esdégé-Reigersdaal. Ik heb gesproken met 25 clustermanagers, maar ook met collega’s van het aanmeld- en adviesplein die de wachtlijsten beheren. Zij horen als eerste waar de behoeften liggen.'
De organisatie koos voor dit brede onderzoek in plaats van direct een kleinschalige pilot in Flexwonen te starten. 'Eerst onderzoek doen sluit aan bij onze koers', zegt Monique. 'We willen doordachte keuzes maken die toekomstbestendig zijn. Nu heb ik een eindrapport geschreven met zes scenario’s voor deeltijdverblijf. Het Flexwonen hebben we benaderd als een daarvan. Voor ons is dat een nieuwe vorm.'
In dit scenario stopt de organisatie volledig met logeer- en deeltijdvoorzieningen.
Hier wordt binnen bestaande woonclusters ruimte gecreëerd voor deeltijd verblijf. Bijvoorbeeld door kamers om te bouwen of Tiny Houses te plaatsen.
Deeltijd verblijf wordt georganiseerd op andere plekken, zoals dagbestedingslocaties, gehuurde panden of bij vrijwilligers thuis.
Een nieuwe, gespecialiseerde locatie wordt ingericht voor logeren en deeltijd wonen.
Deeltijd verblijf wordt regionaal georganiseerd met andere zorgaanbieders.
De organisatie biedt alleen nog ruimte en faciliteiten. Cliënten en hun netwerk regelen zelf de zorg. Bijvoorbeeld via PGB.
De analyse toont dat Scenario 1, Flexwonen binnen woonclusters, het meest kansrijk is voor de korte termijn: direct uitvoerbaar, financieel haalbaar en met beperkte risico’s. Voor de lange termijn biedt Scenario 4, regionale samenwerking, de beste strategische perspectieven, door gezamenlijke regie, schaalvoordelen en toekomstbestendigheid.
Ik kwam tot de conclusie dat Flexwonen in bestaande woonlocaties het meest kansrijk is voor de korte termijn. Het is direct uitvoerbaar, financieel haalbaar en heeft de minste risico’s.
Monique Tesselaar, projectleider
Monique analyseerde de zes scenario’s. 'Ik kwam tot de conclusie dat Flexwonen in bestaande woonlocaties het meest kansrijk is voor de korte termijn. Het is direct uitvoerbaar, financieel haalbaar en heeft de minste risico’s. Daarbij vullen wij Flexwonen anders in dan Prinsenstichting. In de afgelopen 30 jaar hebben we toegewerkt naar iedereen in de wijk. We hebben dus geen terrein meer, waar we Tiny Houses op kunnen plaatsen. En anders dan Prinsenstichting bieden we zorg aan alle doelgroepen met een VG- of LG-indicatie én aan mensen die vanuit de Wmo ondersteuning krijgen. Die diversiteit vraagt om een andere afweging.'
Samen met verschillende interne afdelingen ontwikkelde Monique vervolgens een businesscase voor Flexwonen. 'Daarbij gaat het niet alleen om geld, maar ook om de maatschappelijke baten: dat wat Flexwonen oplevert voor cliënten en verwanten. Ons advies aan de raad van bestuur vanuit die business case was: laten we een aantal flexwoonplekken creëren in ruimten die vrijkomen of in nieuwbouw. Op die manier kunnen we kostendekkend draaien en Flexwonen blijvend aanbieden aan onze cliënten.'
Om het Flexwonen daadwerkelijk in te voeren zijn ook gesprekken met het zorgkantoor nodig. 'We wilden met het zorgkantoor Flexwonen eerst als nieuwe verblijfsvorm bespreken', zegt Monique. 'Daarnaast willen we het hebben over financiële dekking. Bij logeertarieven wordt niet gekeken naar zorgzwaarte. Bij deeltijdverblijven wel, maar die tarieven zijn zoveel lager dan het logeertarief dat je niet altijd uitkomt. Bovendien vraagt Flexwonen meer inzet. Je hebt meer cliënten op een bed, met meer overleg en gesprekken. Het zorgkantoor staat positief tegenover nieuwe woonvormen, maar de voorwaarden moeten ook goed zijn. De businesscase helpt daarbij. We weten daardoor heel goed waar we het over hebben.'
Bestuurder Judith de Heus werd ook uitgenodigd voor een werkbezoek bij Prinsenstichting. Ze zag dat Flexwonen een mooie manier is om met wachtlijsten om te gaan. 'Ik vroeg me af: zou Flexwonen een alternatief kunnen zijn voor het eindpunt voltijd wonen, bijvoorbeeld voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel?', vertelt ze. 'Onze nieuwe koers is: verstandig kiezen, blijvend vernieuwen.'
Judith: 'Daarom hebben we Monique gevraagd onderzoek te doen. We waren al aan het uitproberen wat mogelijk was op het gebied van logeren en deeltijdverblijf, maar erg versnipperd. We wilden weten: wat is de stap verder? Ik denk dat we Flexwonen kunnen invoeren als goed alternatief, omdat we daarmee ook de cliënten kunnen helpen waar we nu nog niet de beste oplossing voor hebben. Ik hoop dan ook dat we over een of twee jaar meer mensen kunnen helpen dan we nu doen, doordat we met Flexwonen de beschikbare zorg eerlijker kunnen verdelen. En ik hoop dat de teams nog meer werkplezier ervaren door de dynamiek op een groep.'
Binnenkort begint Esdégé-Reigersdaal met een Flexwonenproef. 'Dat is ook mijn advies aan andere organisaties', aldus Monique. 'Kijk wie geïnteresseerd is in dit aanbod en begin met een of twee flexwoonplekken. Op die manier kun je eerst ervaring opdoen, voordat er opgeschaald wordt. Verder is een van de scenario’s die ik heb opgenomen in het eindrapport dat we meer gaan samenwerken met organisaties in de regio. Door samen te werken kunnen we beschikbare plekken in de regio zo goed mogelijk invullen en zorgvragen samen opvangen. Voor de lange termijn biedt dat scenario goede kansen.'
Al met al blijft Esdégé-Reigersdaal zorgvuldig zoeken naar nieuwe vormen van wonen. 'We willen vernieuwen op een duurzame manier. Voor de toekomst zal Flexwonen mogelijk een belangrijk onderdeel van het aanbod zijn.'
