Wat is onvrijwillige zorg?
“Iedere manier van ingrijpen die een inbreuk is op een grondrecht zoals het recht op vrijheid en het recht op eerbiediging van je privéleven,” aldus de Wetgever. Dit is een veel ruimer begrip dan ernstige vrijheidsbeperkende maatregelen uit de Wet Bopz. Deze Wet (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen) sluit niet meer aan bij de dagelijkse praktijk bij de zorg van mensen met een verstandelijke beperking of dementie.
Uitgangspunt Wet zorg en dwang
Onvrijwillige zorg mag alleen worden toegepast als van andere (lichtere) maatregelen is vastgesteld dat deze niet blijken te werken. Eigenlijk is het bieden van onvrijwillige zorg niet toegestaan, tenzij.... Er geen andere optie is.
Vijf vormen
Er zijn vijf verschillende vormen van onvrijwillige zorg. Daarbij gaat het om zorg waar de cliënt of zijn begeleider niet mee heeft ingestemd of waartegen de cliënt zich verzet, zoals bij:
- toedienen van voeding, vocht of medicatie voor een medische aandoening
- vanwege zijn verstandelijke beperking toedienen van medicatie die van invloed is op het gedrag of bewegingsvrijheid van de cliënt
- maatregelen die de bewegingsvrijheid van de cliënt beperkt
- maatregelen waarbij men toezicht houdt op de cliënt
- beperkingen in de vrijheid van de cliënt om zijn eigen leven in te richten
Update 3-7-2017
De wettekst heeft diverse aanpassingen ondergaan en in plaats van vijf normen spreken we nu van negen normen. De lijst is in de kern hetzelfde, maar vanwege de 'harmonisatie' met de Wet Verplichte GGZ is de lijst uitgebreid. De negen normen bij onvrijwillige zorg zijn:
- toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede doorvoeren van medische controles of andere medische handelingen en overige therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychogeriatrische aandoening, verstandelijke handicap, een daarmee gepaard gaande psychische stoornis of een combinatie hiervan, dan wel vanwege die aandoening, handicap of stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening
- beperken van de bewegingsvrijheid
- insluiten
- uitoefenen van toezicht op betrokkene
- onderzoek aan kleding of lichaam
- onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen
- controleren op de aanwezigheid van gedrag beïnvloedende middelen
- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder begrepen het gebruik van communicatiemiddelen
- beperken van het recht op het ontvangen van bezoek
Lees ook: