De kern van het project ‘
Samen denken, samen doen: behandeling van moeilijk verstaanbaar gedrag met medicatie; kan dat ook anders?' is een vergelijkend onderzoek waarin beide vormen van zorgaanbod worden vergeleken. In dit onderzoek is een team opgezet waarin professionals uit de zorg voor mensen met een
verstandelijke beperking en de geestelijke gezondheidszorg samenwerken.
'Het afgelopen jaar zijn voorbereidingen getroffen en in maart stonden we in de startblokken. Door de coronacrisis moest de start van dit onderzoek helaas worden uitgesteld. In september hopen we nu echt te kunnen starten. In het onderzoek hebben we als hypothese dat het gezamenlijk zorgaanbod betere resultaten van behandeling van moeilijk verstaanbaar gedrag geeft, waarbij medicatie alleen ingezet wordt als alternatieve behandelingen niet volstaan,' aldus Gerda de Kuijper van GGZ Drenthe.
Voorbeelden van niet passend psychofarmacagebruik
Het project sluit aan bij een vorig Vilans project “Beter af met minder” over niet passend psychofarmacagebruik waar de onderzoekers ook aan hebben meegewerkt:
Het project maakt ook gebruik van de mogelijkheid voor inclusief onderzoek:
In een focusgroep bestaande uit onderzoekers, mensen met een licht verstandelijke beperking en ouders of vertegenwoordigers van mensen met een matige en ernstige verstandelijke beperking wordt onderzocht wat belangrijke uitkomsten zijn bij de behandeling van moelijk verstaanbaar gedrag. Hierbij zijn lijsten voor gedragssymptomen, bijwerkingen van medicatie en lijsten voor kwaliteit van leven door hen beoordeeld. In een Delphi procedure wordt nu toegewerkt naar een aanbeveling voor behandelaars. Het gaat daarbij om wat belangrijke 'uitkomstmaten' zijn, die in de praktijk gebruikt zouden moeten worden om het effect van medicatie, psychologische behandelingen en aanpassingen in de omgeving op het gedrag te meten.
Instrumenten: meten van het effect van behandeling voor moeilijk verstaanbaar gedrag
Gerda: 'Omdat er binnen de zorg voor mensen met een 
verstandelijke beperking niet voldoende betrouwbare instrumenten (vaak zijn dit vragenlijsten) zijn om goede diagnostiek en behandeleffectmeting van psychische aandoeningen en probleemgedrag te doen, zijn we ook bezig met onderzoek naar vragenlijsten.'
Een voorbeeld hiervan is de PAS-ADD:
De PAS-ADD Checklist
Dit is een in het buitenland ontwikkelde, betrouwbare screeningslijst. Daarmee kunnen familie en begeleiders signalen in kaart brengen die wijzen op een psychische aandoening bij mensen met een verstandelijke beperking. Nu wordt er gekeken of de checklist ook toepasbaar en betrouwbaar is voor gebruik in Nederland. Alle nieuw aangemelde cliënten bij het centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie in Drenthe-Assen vullen een vragenlijst in. De uitkomsten worden vervolgens vergeleken met diagnose die de psychiater stelt. Als dit overeenkomst is de lijst betrouwbaar.
Voordelen van een screeningslijst
Mensen met een verstandelijke beperking zijn kwetsbaar voor het ontwikkelen van psychische aandoeningen. Daarom is het belangrijk dat bij een vermoeden een instrument ingezet wordt om te controleren om dit te bevestigen. Na vaststelling van de aandoening kan er een behandeling op maat worden gegeven.
Waarom is dit onderzoek onmisbaar voor de gehandicaptensector?
De behandeling van moeilijk verstaanbaar gedrag gebeurt vaak met medicatie. Daarbij worden de gedragssymptomen onderdrukt, maar de oorzaak wordt niet aangepakt. Ook het afbouwen of wijzigen van medicatie is vaak moeilijk. Er zijn namelijk onvoldoende alternatieven beschikbaar voor behandeling van moeilijk verstaanbaar gedrag voor mensen met een verstandelijke beperking.