E-health: Leefstijlmonitoring in de gehandicaptenzorg

Gepubliceerd op: 20-06-2022

Technologie in de zorg wordt steeds belangrijker, zo ook in de gehandicaptenzorg. Leefstijlmonitoring wordt al succesvol toegepast in de ouderenzorg. Heeft dit concept ook in de gehandicaptensector een meerwaarde? Onderzoekers van Vilans zochten het uit.

Wat is leefstijlmonitoring?

Leefstijlmonitoring bestaat uit een netwerk van bewegingssensoren. Deze worden geïnstalleerd bij alleenwonende mensen en brengen hun leefpatroon in kaart.

De sensoren registreren beweging in een ruimte, zoals in de keuken en slaapkamer. Dat geeft inzicht in eventuele afwijkingen en veranderingen in het leefpatroon. Via een website of app kunnen mantelzorgers of zorgverlener op de hoogte worden gehouden van mogelijke afwijkingen.

Een crisissituatie kan zo eerder gesignaleerd worden, waardoor je eerder kan ingrijpen. Denk hierbij aan het herkennen van verhoogd toiletgebruik, veranderingen in dag-nachtritmes en nachtelijk dwalen.

Waarom zou je leefstijlmonitoring inzetten?

Voor de ouderenzorg geldt dat ouderen steeds langer thuis blijven wonen. Het werk van de zorgmedewerker verandert daardoor en de druk op mantelzorgers neemt toe. Technologische hulpmiddelen kunnen hen ondersteunen en ontlasten. Eén van die hulpmiddelen is leefstijlmonitoring.

Uit eerder onderzoek blijkt dat vooral mantelzorgers baat hebben bij dit systeem. Het stelt hen gerust en het geeft inzicht in hoeverre iemand in staat is om zelfstandig te wonen.

Heeft leefstijlmonitoring ook meerwaarde voor de gehandicaptenzorg?

In de zorg voor mensen met een beperking wordt ook gestreefd naar een zo zelfstandig mogelijk leven voor de cliënt. In deze verkenning is onderzocht of leefstijlmonitoring daarbij kan helpen.

De verkenning bestond uit 2 discussiebijeenkomsten en een pilot waarbij leefstijlmonitoring bij een aantal cliënten is geïnstalleerd.

In de bijeenkomsten werd uitgelegd wat leefstijlmonitoring is en welke toegevoegde waarde het bij ouderen met dementie heeft. Tijdens de pilot is het systeem bij 13 cliënten van 3 verschillende organisaties ingezet.

Evaluatie pilot

De onderzoekers evalueerden de pilot op meerdere manieren:

Interviews vooraf met de persoonlijk begeleiders
Interviews achteraf: aan het einde van de pilot zijn de cliëntbegeleiders geïnterviewd over hun ervaringen met de systemen, de genomen acties naar aanleiding van de nieuwe inzichten en hun visie op de meerwaarde voor andere cliënten in de VG-zorg.
Tussentijds contact
Afsluitende bijeenkomst: Na de pilot is er tijdens een afsluitende bijeenkomst gereflecteerd op de inzet van leefstijlmonitoring bij de 3 VG-organisaties.

Verwachtingen inzet technologie

Van te voren gaven zorgmedewerkers aan dat er mogelijk kansen lagen op het gebied van:

Het signaleren van afwijkende leefpatronen om zo de ondersteuningsgesprekken en het multidisciplinair overleg gerichter te kunnen voeren.
Leefstijlmonitoring kan een hulpmiddel zijn om het gesprek aan te gaan met de cliënt.
Als alternatief voor constante videomonitoring.
Ondersteuning bij de preventieve signaleringsfunctie van de medewerker.
Helpen signaleren of iemand (nog) in staat is om zelfstandig te wonen en wat daarvoor nodig is.

Voor vroege diagnose van dementie, zoals in de ouderenzorg, dachten de medewerkers vooraf dat het minder geschikt zou zijn, omdat er al veel (minder invasieve) methodes zijn om dementie te diagnosticeren voor mensen met een verstandelijke beperking.

Resultaten en conclusies

Uit deze verkenning lijkt leefstijlmonitoring bij te dragen aan de afweging tussen zelfstandigheid en ondersteuning voor cliënten. Zo gaf de technologie inzicht in de situatie in de nacht en ochtend. Bij een aantal cliënten zijn daardoor aanpassingen doorgevoerd in de begeleiding.

Het is een vriendelijk systeem en cliënten hebben er geen last van.

Deelnemende begeleider

Per cliënt moet bekeken worden welke vragen er spelen en of de inzet van leefstijlmonitoring kan helpen bij het beantwoorden van die vragen. Op die manier is een kortdurende inzet van het systeem voldoende. Leefstijlmonitoring kan zo een toevoeging zijn aan de toolbox van technologische mogelijkheden om de ondersteuning van een cliënt vorm te geven.

Vervolg onderzoek leefstijlmonitoring

Vilans gaat dit jaar door met het verkennen van de mogelijkheden van leefstijlmonitoring. Zo start de organisatie met een innovatietraject waarin deze technologie gekoppeld wordt aan sociale robotica (Tinybot) in een Europees project (eWare). Ook wordt er samen met het veld een business case ontwikkeld voor structurele financiering van leefstijlmonitoring in de thuiszorg.