Jouw rol bij inclusie - Basisinformatie

Gepubliceerd op: 20-12-2018

Wat is de rol van de professional bij inclusie? Je kunt hier veel over zeggen. Een eerste uitgangspunt is dat je werkt aan een goed leven voor mensen met beperkingen. Het gaat hierbij om een wisselwerking tussen persoon en samenleving en als ondersteuner probeer je die twee werelden met elkaar te verbinden.

Als ondersteuner ben je dus een verbinder, een bruggenbouwer, een enabeler. Je maakt het mogelijk. We spreken bij voorkeur ook van ondersteuner, supportmedewerker en niet meer van zorgmedewerker of hulpverlener.

Aansluiten bij de leefwereld

Daarnaast blijft de regie bij de persoon, hij of zij kiest zelf, jij ondersteunt. Je moet kunnen aansluiten bij de leefwereld van de persoon en kunnen omgaan met de diversiteit die dat met zich meebrengt. Ook werk je vanuit het natuurlijke netwerk van een persoon.

Tot slot moet je goed de weg weten in de samenleving en daar de juiste hulpbronnen en personen weten in te schakelen, je werkt in en met de samenleving.

Profiel van de ondersteuner

Dit past allemaal in de ontwikkeling:

‘zorgen voor’ ----> ‘zorgen dat’ -----> ‘zorgen met’

Het profiel van een ondersteuner als bruggenbouwer: (Kröber & van Dongen):

Voelt zich verbonden met de persoon met een handicap
Is een netwerker met een eigen groot netwerk
Is vertrouwd met de lokale omgeving van de persoon
Neemt de tijd om mensen te leren kennen
Werkt niet strak volgens een rooster
Werkt in de samenleving
Is niet uit op controle
Vertoont voorbeeld gedrag
Is betrouwbaar
Is stressbestendig
Is creatief
Is een ontplooier

Werk je in de zorg, dan kun je ook leren van mensen die werken in welzijn. Zorg en welzijn overlappen elkaar steeds meer. Dit is nog eens versneld door de transities in het sociale domein (oa van AWBZ naar Wmo). In het nieuwe welzijn gaat het over een nieuwe professional die ‘present’ is, zichtbaar en aanwezig in de samenleving en beschikbaar voor kwetsbare burgers (van der Lans):

Je bent vraaggericht: ‘Je kijkt daarbij altijd naar de vraag achter de vraag’.
Je gaat uit van de eigen kracht van de burger en zijn omgeving.
Je gaat direct op problemen af: ‘ In Welzijn Nieuwe Stijl passen geen kantoorklerken of bureaucraten’
Het is niet vrijblijvend: ‘Je benoemt de problemen, je definieert de oplossing en je bent resultaatgericht’;
Er is ruimte voor de kennis en kunde van de professional: ‘Hij of zij is streetwise. Dus je verstaat de taal van de straat.’

Ontwikkelingen in vernieuwend zorgen

De ondersteuner krijgt met diverse ontwikkelingen te maken. Uit interviews met ondersteuners in de zorg is gebleken dat er momenteel grote veranderingen gaande zijn. Vilans heeft aan mensen zelf gevraagd welke veranderingen zij zien. Hierbij zijn de volgende zes grote veranderingen genoemd (Vernieuwend zorgen van Vilans):

Werken vanuit kwaliteit van bestaan
Een goed leven is van belang, focus ligt meer op Gezond en Gedrag dan op Ziek en Zorg.
Zelforganisatie tussen ondersteuner en cliënt
Overgang van zorgen voor naar zorgen dat, regie ligt bij cliënt.
Werken met het netwerk
Ondersteuning vindt plaats in sociaal domein van welzijn en zorg, ook werken met familie, mantelzorg, vrijwilligers.
Toepassing van nieuwe technologie
E-health, zelf meten door cliënten, domotica in huis, ICT gebruik door zorgmedewerkers.
Meer zorg en ondersteuning met minder middelen
Bezuinigingen in de zorg, nadenken over efficiency en kostenbewustzijn.
Nieuwe functies in de zorg
Meer specialistische zorg bv dementie, gedragsproblematiek, taakverdeling hoger en lager gekwalificeerd personeel.

Samengevat

Ga uit van mogelijkheden van mensen
Laat de regie bij mensen met een beperking, ga om met diversiteit
Gebruik strategieën voor ondersteuning in en met de samenleving
Inspireer anderen en laat je inspireren
Creëer ruimte in de ondersteuning

Direct aan de slag met inclusie

Denk in het team eens na hoe de ideale ondersteuner eruit ziet. Beschrijf eerst een aantal fictieve personen die je ondersteunt. Beschrijven met leeftijd, interesses, leefvorm, werk, issues etc.
Bedenk vervolgens met het team wat deze persoon nodig heeft van de ondersteuner. Hoe zou een ideale ondersteuner er voor deze persoon eruit zien? Beschrijf of teken deze ideale ondersteuner.
Denk hierbij aan hoofd, hart en handen (wat moet deze ondersteuner weten, wat moet de ondersteuner kunnen en hoe staat de ondersteuner in zijn vak, wat is de passie voor het vak?).
Reflecteer met elkaar op de ideale ondersteuner. Wat heb je daarvan zelf al en wat (nog) niet? Hoe kun je daaraan werken?