Methode 'Voorbijganger, zoeker, klant'
Gepubliceerd op: 02-12-2020
Laatst bijgewerkt op: 22-05-2025
Mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) ervaren zelf vaak geen problemen met hun aandoening, maar hun omgeving wel. De methode 'Voorbijganger, zoeker, klant' geeft je praktische handvatten om als hulpverlener hiermee om te gaan.
In het kort
Type tool
Methode, Leidraad
Voor wie
Zorgverleners
Cliëntgroep
Niet-aangeboren hersenletsel
Soort kennis
Praktijk, Onderzoek
Deze methode helpt je om de begeleiding van iemand met NAH beter aan te laten sluiten op wat de cliënt nodig heeft. Daarbij ga je als begeleider uit van 3 verschillende cliënttypen: de voorbijganger, de zoeker en de klant.
Ieder type ervaart NAH anders en heeft een andere manier van begeleiden nodig:
- Voorbijganger: aansluiten bij de belevingswereld van de cliënt. Als zorgverlener zoek je uit je hoe het leven van de cliënt eruitziet, zonder te oordelen.
- Zoeker: ordenen wat er speelt rond de cliënt. De zoeker wil verbanden leggen tussen het leven van nu en de rol die de gevolgen van NAH daarbij spelen.
- Klant: met oplossingen komen. Klanten staan open voor aanwijzingen om hun gedrag te veranderen.
Bedenk wel dat 3 typen niet vastliggen. Zo kan een cliënt zich bij het ene onderwerp als voorbijganger gedragen en bij het andere meer als klant. Het is dan ook niet bedoeld om mensen met NAH een stempel op te drukken.
Om erachter te komen welk 'type' jouw cliënt is, moet je 3 dingen te weten komen:
- hoeveel de cliënt doorheeft van het probleem;
- hoeveel vertrouwen de cliënt erin heeft dat verandering mogelijk is;
- hoe gemotiveerd de cliënt is.
Wil je aan de slag met de methode? Download dan het document op deze pagina voor meer uitleg over de 3 typen en over de technieken en hulpmiddelen die erbij helpen. Je vindt hem onder het kopje 'Download of link'.
Casus
Jan, Victor en Ina zijn veertigers en hebben alle drie zo'n 5 tot 8 jaar geleden NAH opgelopen bij een ongeval. Ze ervaren ernstige gevolgen van hun NAH. Ze verschillen alleen in hoe goed zij de gevolgen voor hun leven overzien. Anders gezegd: het verschilt hoeveel inzicht ze hebben in hun ziekte. Jan denkt dat er niet zoveel veranderd is en ziet nauwelijks problemen. Terwijl zijn naaste omgeving ervaart dat Jan wel degelijk erg veranderd is. Victor heeft een realistischer beeld van wat hij (nog) wel en wat hij niet (meer) kan. En Ina is nog erg zoekende naar haar leven met NAH. Als begeleider ondersteun je zowel Jan, Victor als Ina. Hoe kun je als begeleider jouw ondersteuning goed afstemmen op de mate waarin mensen met NAH ziekte-inzicht hebben op de verschillende dingen die zich in hun leven voordoen?
Onderbouwing bruikbaarheid
- Research-based kennis: kennis op basis van onderzoek.
- Practice-based kennis: kennis op basis van praktijkervaringen.
Beoordeling
Met het instrument SADL-3 kun je een inschatting maken van de mate van ziekte-inzicht van een iemand met NAH. In het boek Ga toch weg! wordt uitgelegd hoe je mensen met een verschillende mate van ziekte-inzicht kunt benaderen en zo goed mogelijk bij hun wensen kunt aansluiten. De tool 'Voorbijganger, zoeker, klant' biedt hierbij praktische handvatten.
Bron: Boek Arno Prinsen, 'Ga toch weg!' Uitgeverij Breindok (2019).
Deze tool is onderdeel van de leidraad NAH in het vizier.
