Naar hoofdinhoud Naar footer

Digitale zorg: ‘Installatie = nog geen implementatie'

Gepubliceerd op: 01-09-2022

Tijdens de Innovatie-impuls werkten zorgorganisaties SGL, InteraktContour en Koraal gezamenlijk aan het thema ‘Veiligheid en zelfredzaamheid in de woning’. Tijdens de trajecten leerden de innovatie-adviseurs van de organisaties veel over de implementatie van technologie. En dat delen ze ook graag met de rest van de sector. ‘Een volgende keer zouden we het testen en trainen eerder doen.’ En: ‘Het is slim om een proefperiode te hebben. Daarmee plan je ook onvoorziene zaken in.’

De hand-out Veiligheid en zelfredzaamheid in de woning. Zo doe je dat! (te downloaden onderaan deze pagina als pdf) is bedoeld voor mensen die zich binnen zorginstellingen in de gehandicaptensector (gaan) bezighouden met de realisatie van renovatie of nieuwbouwwoningen met passende technologie voor mensen met een beperking. Technologie die cliënten kan helpen bij het vergroten van de eigen regie. Denk aan het op afstand bedienen van lampen, gordijnen, tv, deuren óf het alarmeren van de zorg via een knop.

We staan stil bij de fasen die je als projectleider/projectteam normaal gesproken doorloopt tijdens de realisatie van renovatie of nieuwbouwwoningen met technologie. De fasen volgen elkaar op, maar lopen soms ook parallel. Dit proces doorloop je met verschillende interne en externe partners. Bij elke fase geven we een aantal tips en suggesties.

Een nieuwe locatie met technologie voor mensen met hersenletsel

InteraktContour zag kansen voor technologie met de ingebruikname van een nieuwe locatie. Vooral voor meer eigen regie en zelfredzaamheid van hun bewoners. Zij gingen eerst aan de slag met behoefteonderzoek. Dit door het afnemen van interviews. Daarnaast was stafmedewerker eHealth Nina Huijboom veel aanwezig op de locatie. Nina: ‘Je komt zoveel meer te weten als je medewerkers daadwerkelijk een oproepsysteem ziet gebruiken. En je bouwt daardoor sneller vertrouwen bij hen op.’

Omdat InteraktContour al geëvalueerd heeft, heeft Nina al een compleet beeld over de geleerde lessen. ‘Zo was het beter geweest als we eerder een implementatieplan hadden opgesteld. Ook testen, leren en trainen zouden we zeker een volgende keer eerder doen. Daarnaast is het belangrijk om een soort key-users te hebben. Zorgmedewerkers die goed weten hoe een technologie werkt en anderen op weg kunnen helpen. Bij ons zijn dat de supertaakhouders geworden.’

Nina: ‘De proefperiode werkte bij ons heel goed. Dit is een fase waarin je technologie uitprobeert en bijstuurt. Daarmee plan je als het ware onvoorziene zaken in. Dat helpt ook bij een stukje acceptatie dat er altijd dingen naar boven komen die je niet had verwacht.'

Nina: ‘Waar ik blij mee ben is dat we heel goed inzichtelijk hebben kunnen maken wat de inzet van technologie heeft opgeleverd. We hebben de kosten en baten in kaart gebracht. Bij 13 cliënten waren er 600 minder oproepen. Dat kon vertaald worden in kortere zorgroutes. Toen we het aan medewerkers vroegen, gaven zij aan dat het niet rustiger was geworden. Door corona en de verhuizing was het extra druk. Zoiets kan dus invloed hebben op de beleving. Daarom is meten ook belangrijk.’

Nachtzorg domotica

Bij Koraal gingen ze aan de slag met de implementatie van domotica-voorzieningen die met name binnen de nachtzorg worden ingezet. Dit zodat cliënten optimale privacy en bewegingsvrijheid hebben in de nacht. Daarnaast is het belangrijk dat medewerkers hun werk veiliger en met meer kwaliteitseffect kunnen uitvoeren.

Projectleider Frank van Vlissingen: ‘Wij kwamen tot de ontdekking dat we een goede digitale ICT-infrastructuur nodig hadden om het nieuwe systeem te kunnen implementeren op alle locaties. Het bleek om grote investeringen te gaan. De raad van bestuur is inmiddels overtuigd van de noodzaak omdat technische ontwikkelingen niet stilstaan en de investeringen ook resultaten gaan opleveren. Maar zo’n grote investering zou andere projecten wel kunnen blokkeren. Daarom is het verstandig om zoiets gefaseerd en integraal uit te rollen. Voor ons betekende dit ook een stukje taakafbakening. Zo is het bij ons met name de ICT-afdeling die over de digitale infrastructuur gaat.’

Koraal was al bezig met de implementatie toen ze deelnemer werden van de Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg (IIG). Hun deelname bood kansen om het proces meer structuur te geven. Alwin Vos, adviseur van Academy Het Dorp: ‘We hebben dat gedaan aan de hand van vier pijlers, namelijk: opleiding en training (1), onderzoek (2), doelgroepenanalyse (3) en een communicatietraject (4).’

Met meer mensen werken vraagt wel wat qua organisatie van inhoud en proces. Een deelnemer merkt op dat het kan helpen om inhoud en proces te scheiden en de rollen en verantwoordelijkheden duidelijk te hebben. Dit vraagt ook om een stukje taakafbakening. Alwin beaamt dit: ‘Zo hebben wij naast de wekelijkse 1-uursbijeenkomsten ook grotere sessies georganiseerd. Wekelijks bij elkaar zitten, bleek niet voor iedereen relevant.'

Nieuwbouw met technologie voor mensen met hersenletsel en dementie

Ook Stichting Gehandicaptenzorg Limburg (SGL) zag kansen voor technologie in hun nieuwbouwproject om bewoners meer eigen regie en zelfredzaamheid te geven. ‘Wij hebben behoeftes opgehaald met een legosessie',vertelt Rick Nelissen, innovatie-adviseur bij SGL. ‘Daarna zijn we tot een techniekkeuze gekomen.’

Rick: ‘Wat echt lastig is als je te maken krijgt met meerdere leveranciers. Bijvoorbeeld bij de deuren. Daar zijn voor de deurmotor, sluitsuk en kozijnen verschillende leveranciers betrokken. Wanneer er iets kapot gaat, kunnen leveranciers naar elkaar gaan wijzen. Daarom is het goed om van het begin af aan de leveranciers te betrekken. Bijvoorbeeld door ze allemaal voor één gesprek uit te nodigen. Maak daarin vooral afspraken zodat de techniek echt werkt en verenigbaar is. Neem hierin het vooraf bekijken, onderzoeken en testen goed mee.’

Bij SGL maakten ze gebruik van een mock-up: een tijdelijke weergave van een nieuw appartement met de benodigde technologie. Belangrijk is om dan uitprobeermogelijkheden te benutten en alles goed na te bootsen. Rick: ‘Wanneer mensen elektrische gordijnen willen, is het verstandig om stopcontactpunten ook gelijk uit te proberen. Je moet dan wel van tevoren weten waar de gordijnen kunnen hangen. Dit om te voorkomen dat je verrast wordt door bijvoorbeeld een infraroodsensor achter de gordijnen.’ ‘Een installatieplan kan bij zoiets werken’, benoemt een andere deelnemer. ‘Daar kan je dan in kaart brengen wat de flexibele en vaste punten zijn. Of waar wifipunten te hoog zitten of te laag.'

Lees dan het artikel Met lego kom je op ideeën.

Een smarthome op maat

Siza en Academy Het Dorp realiseerden technologie in het eerste nieuwe gebouw op het terrein van Het Dorp. Een smart home op maat. Hierin kunnen bewoners zelf hun beveiliging, zorg, comfort, gemak en energiegebruik sturen. Het is alweer een tijd geleden dat zij deze kennis hebben opgedaan en ervaren. Maar speciaal voor de Innovatie-impuls deelden zij nogmaals hun tips.

‘De eerste fase bestond uit nagaan wie precies de toekomstige bewoner is’, vertelt innovatie-adviseur Ruud de Nooy van Academy Het Dorp. ‘Wat wil en kan hij? We ontwikkelden daarvoor persona’s. Dat zijn gedetailleerde beschrijvingen van gebruikers van een product of dienst. Persona’s houden je scherp. Het zien van de bijbehorende foto alleen al zorgt ervoor dat je direct weer weet voor wie je het doet.’

Ruud: ‘Daarna ontwikkelden we verschillende concepten. Denk hierbij aan de toegang tot het appartement en de bediening van de woning. We werkten de concepten verder uit in prototypes. Ook wij bouwden een mock-up, een weergave van het toekomstige appartement met de techniek. Op die manier konden we meteen testen of de technologie en koppelingen met alle systemen goed werkte. Dat is gelijk weer een goed afstemmoment om te kijken wat gebruikers willen.’

In zo’n mockup komen techniek en inrichting samen. Ruud: ‘Voor de wanden hadden we eerst een aantal gordijnen gehangen. Toen er een cliënt binnenkwam, zei hij direct: “Dit doet me teveel denken aan een ziekenhuis.” Zo’n reactie geeft veel inzicht. Daarnaast merkten we dat de wensen van mensen heel erg kunnen verschillen. De één vindt het prettig als door locatiebepaling een deur vanzelf opengaat. Een ander wil toch liever een pas om zelf die deur open te doen.’

Bekijk dan de presentatie. Daarin krijg je uitleg over alle fasen en geleerde lessen van een smarthome op maat.

Lees meer

Downloads

Deel deze pagina via:

Soort

Handreiking

Soort kennis

Ervaringskennis

Taal

Nederlands

Programma's / projecten

Innovatie-impuls