Alliade introduceert vernieuwende zorgaanpak: samen zorgen

In de visie 'Samen doen wat wél kan' maakt Alliade duidelijk hoe hun de inzet van informele zorg zien. De zorgorganisatie kijkt vooral naar wat wél kan en begeleidt hun cliënten om zo zelfstandig mogelijk beslissingen te nemen. Cliënten, medewerkers en naasten werken hierbij nauw samen om wat lastig of zelfs onhaalbaar lijkt, toch mogelijk te maken.

‘Het is onze droom om zorg en ondersteuning te bieden die cliënten, medewerkers en informele zorgverleners samen vormgeven, waar nodig ondersteund door technologie. "Samen zorgen" is voor ons een manier van werken en de sleutel tot onze vernieuwende zorgaanpak’, zegt Sieta Jilderda, projectleider bij Alliade. Samen met haar collega-projectleider Jeanet Bouma, werkt zij aan het vernieuwen van de persoonsgerichte zorg binnen het programma Begeleiding à la carte 2. 

Samen zorgen als centraal thema

Om een goed en zinvol leven samen te kunnen vormgeven, is het volgens Alliade belangrijk om cliënten te zien als onderdeel van een netwerk. Sieta: ‘Zorg draait niet alleen om professionals, maar ook om de mensen om cliënten heen. Hun hulp is van onschatbare waarde. Cliënten vertrouwen hun naasten en voelen zich met hen verbonden. Het netwerk kan een heel belangrijke rol spelen bij het ondersteunen en verbeteren van het welzijn van cliënten.’  

Ook maatschappelijke ontwikkelingen maken dat Alliade kiest voor 'samen zorgen.' Door vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt is het noodzakelijk om naar andere vormen van zorg te kijken. Sieta: ‘Onze maatschappij verandert. Niet elke zorgvraag hoeft door een professional beantwoord te worden. Soms kan een buurvrouw die al tien jaar naast een cliënt woont, ook een waardevolle rol spelen. Met de inzet van informele zorg verlagen we de druk op de arbeidsmarkt.’ 

Zorgproces informele zorg

De eerste stappen: opbouw en draagvlak

In de eerste fase van de vernieuwende zorgaanpak lag de nadruk op het bouwen van de juiste infrastructuur en het creëren van draagvlak onder medewerkers. Sieta: ‘Een infrastructuur waarin de informele zorg participeert en verder gaat dan recreatieve activiteiten. We hebben bijvoorbeeld eerst gewerkt aan welke groepen informele zorgers we kunnen onderscheiden en hoe hen te werven. Informele zorgers komen bij ons in het systeem, naast alle andere medewerkers. Vervolgens werkten we aan de taakomschrijving van de aandachtsvelder. Informele zorg waarna werving en scholing van deze medewerkers plaatsvond. Ook is er een implementatiecoach voor teams beschikbaar. We hebben daarnaast een projectteam opgezet met medewerkers uit alle lagen van de organisatie, zo'n dertig mensen. Daar zaten ook kritische collega’s bij. Door goed naar iedereen te luisteren, hebben we waardevolle inzichten opgedaan in hoe we de informele zorg kunnen ontwikkelen. Zij zijn bij alle fasen van het proces betrokken.’ 

Om medewerkers mee te krijgen in de verandering, zijn door Alliade in deze fase ook concrete doelen gesteld. Zo heeft de zorgorganisatie de ambitie om alle zorgteams uit te breiden met informele zorgverleners. Door het werven van deze groep, wil Alliade de formatie van elk team met 5% laten groeien. 

Belangrijke rol voor de aandachtsvelder

Een belangrijk onderdeel van de vernieuwende zorgaanpak is het aannemen van een aandachtsvelder informele zorg in elk team. ‘De aandachtsvelders zijn de experts op het gebied van informele zorg en daarmee hét aanspreekpunt voor het team’, legt Jeanet uit. ‘Zij helpen en inspireren hun collega's om met het netwerk en cliënten samen te werken. Samen met de coördinator zorg en de leidinggevende zorgen de aandachtsvelders ervoor dat de ontwikkeling van de informele zorg op de locatie van de grond komt.’ 

Om de nieuwe rol van aandachtsvelder informele zorg te ondersteunen, ontwikkelde Alliade al verschillende kennisproducten. Jeanet: ‘We hebben onder andere beschreven wat de taken zijn van de aandachtsvelder. Dat geeft duidelijkheid. De collega’s in de teams weten wat zij kunnen verwachten.’ 

Continu aandacht voor informele zorg

Om ervoor te zorgen dat de informele zorg blijvend aandacht krijgt, organiseert Alliade regiobijeenkomsten en (binnenkort) intervisiesessies. Jeanet: ‘Tijdens de regiobijeenkomsten leren aandachtsvelders van verschillende locaties elkaar kennen. Er ontstaan waardevolle verbindingen waarbij de aandachtsvelders van elkaar kunnen leren. De intervisiesessies met aandachtsvelders Informele zorg zijn bedoeld om elkaar te inspireren en helpen. Daarnaast laten ze zien welke successen we al met informele zorg hebben behaald.’ 

‘We zien nu al dat zorgmedewerkers geïnspireerd raken en zelf met nieuwe ideeën komen. Dat is prachtig om te zien’, reageert Sieta. ‘De kracht zit in de mensen zelf en wij willen hen ondersteunen om die kracht zichtbaar te maken. Of dat nu via een praatplaat, een intervisiemoment of een gedeeld succesverhaal is: we willen de beweging die is ontstaan, in gang houden.’ 

Tips voor andere zorgorganisaties

Welke lessen hebben Sieta en Jeanet de afgelopen tijd geleerd? Zij delen graag hun tips met andere zorgorganisaties:

• Luister goed. Sieta: ‘Luister echt naar alle meningen. Om succes te behalen, moet de cultuur en het gedrag van medewerkers veranderen. Uiteindelijk wil je iedereen meekrijgen.’ 
• Neem de tijd. Sieta: ‘Wij hebben de vernieuwende aanpak een jaar lang voorbereid. Dat gaf ons voldoende tijd om de meeste collega’s mee te krijgen. Eigenlijk zegt niemand nu meer: “Dit werkt niet.” Medewerkers zijn gewend om samen te werken met de informele zorg en zien ook de mogelijkheden.’ 
• Creëer duidelijke rollen. Jeanet: ‘De aandachtsvelders informele zorg zijn heel belangrijk. Zij werken volgens een duidelijke taakomschrijving en krijgen training en intervisie.’ 
• Werk samen met de hele organisatie. Jeanet: ‘Collega’s van HR, ICT, Zorg en Kwaliteit, zorgmedewerkers en leidinggevenden, iedereen heeft een rol in de ontwikkeling van de informele zorg. We vragen collega’s actief om mee te denken en laten ook zien waarom hun bijdrage zo belangrijk is.’