Naar hoofdinhoud Naar footer

Pijnobservatielijst REPOS

Gepubliceerd op: 25-08-2021

Laatst bijgewerkt op: 16-10-2025

De Rotterdam Elderly Pain Observation Scale (REPOS) is een pijnobservatielijst voor onder andere mensen met een verstandelijke beperking. Lees meer over wat de REPOS is en hoe je het gebruikt als professional in de praktijk om pijn te meten. 

In het kort

Type tool

Meetinstrument

Voor wie

Begeleiders, AVG-artsen, Huisartsen, Verpleegkundigen

Cliëntgroep

Dementie, Verstandelijke beperking

Soort kennis

Onderzoek

Bron

Ontwikkelaar

De REPOS is een betrouwbaar en geldig instrument om pijn te meten. De lijst was eerst gemaakt voor ouderen met dementie. Maar in 2021 is de REPOS ook goedgekeurd voor gebruik bij mensen met een verstandelijke beperking. 

Uit onderzoek blijkt dat de REPOS ook geschikt is voor mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) of het syndroom van Down (Boerlage, Sneep, Van Rosmalen & Van Dijk, 2021). Wel is er nog onderzoek nodig bij een grotere groep om aan te tonen dat deze conclusie klopt.

Gebruik de REPOS als je als begeleider, verpleegkundige of arts wil weten of jouw cliënt pijn heeft. Met de REPOS meet je pijn zo objectief mogelijk. Na een analyse van de resultaten kun je met behulp van de beslisboom bepalen wat de juiste vervolgstappen zijn voor jouw cliënt. Bijvoorbeeld pijnmedicatie of psychologische hulp. 

Voor de REPOS gebruik je een instructiekaart met 10 signalen waar je pijn aan kunt herkennen. Deze signalen zijn gezichtsuitdrukkingen, bewegingen en geluiden. 

  • Als begeleider bekijk je de cliënt 2 minuten en daarna geef je punten per signaal. 
  • Bij een score van tenminste 3 heeft de cliënt mogelijk pijn. 
  • De score vul je in bij de REPOS-beslisboom om te zien wat je het best kunt doen.

De REPOS maakt gebruik van wat je als begeleider weet over de cliënt. Dus jouw kennis van het normale gedrag, mogelijke onderliggende problemen en de sociale achtergrond. Met die kennis geef je een extra cijfer voor de pijn. De combinatie van de 2 scores laat zien of de cliënt pijn heeft.

Voor het juist uitvoeren van de REPOS pijnobservatielijst heb je nodig:

  • de REPOS pijnobservatielijst zelf
  • de REOS pijnobservatielijst beslisboom
  • geschoolde zorgprofessionals die weten hoe ze de pijnobservatielijst moeten afnemen
  • momenten waarop je de cliënt observeert 
  • eventueel tijd voor een nabespreking met collega's over de uitkomsten van de pijnobservatielijst

E-Module voor de REPOS

Om betrouwbaar pijn te beoordelen met de REPOS moet je eerst een training volgen. Het Erasmus MC in Rotterdam heeft daarom een online trainingsprogramma om ermee te leren werken. De e-module is gratis. 

Aanmelden voor de e-module REPOS

Je hoeft voor de e-module geen inloggegevens op te vragen bij de REPOS-trainingsorganisatie. Volg deze stappen om je aan te melden:

  1. Ga naar comfortassessment.nl, een website van het Erasmus MC. 
  2. Klik op de afbeelding van de module om op een volgende pagina te komen. 
  3. Ga op deze nieuwe pagina naar beneden en klik op 'ga door naar REPOS Nederlands'. 
  4. Maak een nieuwe account aan.
  5. Bevestig jouw e-mailadres via de link in een mail. Mogelijk komt deze mail in je spamfolder terecht.

De REPOS is een gevalideerd meetinstrument. Voor een uitgebreide toelichting kun je de publicatie op the Journal of Intellectual Disability Research lezen. De samenvatting van het artikel vind je in de download Samenvatting REPOS artikel.  

Soort kennis

Onderzoek

De REPOS heeft veel voordelen als meetinstrument, maar er zijn ook nadelen om rekening mee te houden.

Voordelen

  • De REPOS is een snelle methode, al kan dit ook een nadeel zijn.
  • Er zijn eenvoudige hulpmiddelen om de REPOS te gebruiken, zoals een instructiekaart en beslisboom.
  • Bij de gezichtsuitdrukkingen staan afbeeldingen en uitleg voor duidelijkheid.
  • De lijst is ook betrouwbaar wanneer verschillende mensen de meting doen en wanneer iemand meerdere metingen alleen doet.
  • Je kunt hulp krijgen wanneer je de REPOS begint.
  • Naast je observatie geef je ook een cijfer tussen de 0 en 10 voor het gedrag. Zo kun je extra informatie meegeven die belangrijk is om te bepalen wat er moet gebeuren.

Nadelen

  • Bij 5 van de 10 signalen kijk je naar het gezicht. Dus de REPOS is niet volledig als iemand op een andere manier pijn toont.
  • Je doet 3 metingen na elkaar. Daardoor heeft je ervaring bij de eerdere meting onbewust invloed op de volgende meting.
  • Je moet eerst de juiste kennis hebben om te kunnen werken met de REPOS. Wil je informatie over trainingen en train-de-trainerbijeenkomsten? Stuur dan een mail naar opleider FiniVita.