Met verhalen inzicht krijgen in kwaliteit van leven

De Vanboeijen Manier maakt gebruik van bestaande en bewezen methoden. Zorgorganisatie Vanboeijen doet momenteel praktijkgericht onderzoek naar de effecten hiervan. Dit doen ze door het ophalen van verhalen. Trainee Leanne Helfferich: ‘Met een verhaal krijg je weer een ander zicht op kwaliteit van leven dan met cijfers en schema’s.’

Verhalen zijn passender

‘Met ons onderzoek willen we graag verhalen ophalen over kwaliteit van leven van bewoners en cliënten. Zo kunnen we kijken wat het effect is van het werken volgens de Vanboeijen Manier. Verhalen zijn namelijk passender om weer te geven wat er in mensenlevens gebeurt. Ze doen meer recht aan de beleving van mensen. Het sluit ook aan bij de trend die we in de gehandicaptenzorg zien. Van tellen naar vertellen', aldus Leanne.

Reflectiesessies

Vanboeijen wil deze verhalen ophalen met reflectiesessies. Leanne: ‘In zo’n sessie spreken we maximaal negen mensen per keer. Bijvoorbeeld drie bewoners, drie naasten en drie professionals. De professionals bestaan uit persoonlijk begeleiders, gedragsdeskundigen en zorgmanagers. Daar kiezen we bewust voor. Deze professionals ondersteunen namelijk elkaar. Ze hebben elkaar immers nodig om cliënten goede ondersteuning en begeleiding te kunnen bieden. In totaal willen we 25 cliënten en hun netwerk in de driehoek spreken.’

Samen tot oplossingen komen

Leanne: ‘In de reflectiesessies gaan we luisteren naar de ervaringen van mensen. We willen echt samenwerken met bewoners en cliënten en hun netwerk. Zo kunnen we de ervaringen gelijk omzetten tot inzichten en oplossingen voor de praktijk. Stel: ik heb als begeleider een stukje met de cliënt gewandeld. Die cliënt geeft aan dat hij/zij bewegen fijn vindt. Vanuit dat inzicht, kun je dan nadenken hoe je hier het beste op kunt inspelen als professional. Zo start het veranderproces vanuit de omgeving waar de verandering plaats moet vinden. En dat werkt goed!’

Doorgaan tijdens corona

De coronamaatregelen weerhouden Vanboeijen er niet van om toch door te gaan met het onderzoek. ‘We kunnen ook online bij elkaar komen. En mensen kunnen bijvoorbeeld een foto insturen of een dagboekje bijhouden. Zo halen we ook verhalen op. Wat verder goed werkt is dat er een coach van de bewonersraad met ons meedenkt. Die helpt met het vertalen van informatie voor de bewoners en cliënten. Vooral in hoe je de informatie zo begrijpelijk en leuk mogelijk kunt insteken’, vertelt Leanne.

Wat is de Vanboeijen Manier?

De Vanboeijen Manier ondersteunt mensen met een beperking die een intensieve zorgvraag hebben. Dit door aan te sluiten bij hun behoeftes en aandacht te hebben voor kwaliteit van bestaan. Doel is om bewoners en cliënten een zo gewoon mogelijk leven te bieden met betekenisvolle activiteiten op het gebied van wonen, werken en vrije tijd. De methode bestaat uit een combinatie van het werken in de driehoek, de acht domeinen van Schalock en elementen van Triple-C. Met de driehoek staat het samenwerken tussen cliënten, naasten en professionals centraal.

Triple-C

Leanne vertelt ook nog over de inhoud van de Vanboeijen Manier. Onderdelen uit Triple-C maken daar onder andere deel van uit. ‘Bijvoorbeeld: ontwikkelingsgerichte en betekenisvolle daginvulling, werken in de driehoek en een onvoorwaardelijke ondersteuningsrelatie. Het element ontwikkelingsgericht is belangrijk in werk en dagbesteding. Het is voor ieder mens immers fijn om verder te kunnen groeien. Dat maakt het leven de moeite waard', aldus Leanne.

Meelopen in de praktijk

‘Wat mooi is om te vertellen is dat ik voor het onderzoek heb meegelopen in de praktijk. Toen heb ik echt de kracht van die onvoorwaardelijke ondersteuningsrelatie gezien. Een bewoner gooide bijvoorbeeld spelletjes rond in de ruimte. De begeleider veroordeelde niet, maar keek ernaar. Vervolgens is hij met de bewoner in gesprek gegaan om te kijken hoe ze dit gezamenlijk konden oplossen. De begeleider ging vragen stellen, om te analyseren waar het vandaan kwam. Ik kon echt zien hoe deze benadering voor een stukje rust zorgde. Niet alleen bij de bewoner, maar ook bij de groep.’

Domeinen van Shalock

Verder zijn de domeinen van Shalock onderdeel van de Vanboeijen Manier. Leanne: ‘Onder andere de domeinen welbevinden, sociale integratie (mee kunnen doen) en rechten. Die zijn allemaal van invloed op elkaar. Als je die samenpakt, heb je echt inzicht in de kwaliteit van leven. Het is namelijk belangrijk om kwaliteit van leven in z’n geheel te zien.’

Over Begeleiding à la carte

Deze aanpak is ontwikkeld in het vernieuwingstraject Begeleiding à la carte van Volwaardig leven [2019-2021] van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Zorgaanbieders werkten aan hun eigen aanpak voor vernieuwing van persoonsgerichte zorg in de gehandicaptensector.