'Risico-inschatting: Pas op voor regels!'

Een goede risico-inschatting kan helpen om afspraken met elkaar te maken: vinden we het risico aanvaardbaar? Wie neemt het risico? Hoe kunnen we het risico klein houden zonder teveel te beschermen?

Op zichzelf een goed aspect om in beschouwing te nemen. Het is dan ook niet voor niks dat verschillende mensen willen weten of de risico’s wel in kaart zijn gebracht. Want stel dat er iets gebeurt, hadden we het kunnen weten (en dus kunnen voorkomen)? Omdat het zo belangrijk gevonden wordt, is het vaak een vast onderdeel in het dossier van iemand (in het dossier, liever geen uitgebreide risico-inventarisatie in het ondersteuningsplan).

Zo ook de organisatie waar ik onlangs een kijkje nam in het elektronisch cliëntendossier. Eenmaal aangekomen bij het tabblad ‘risico’s’, vertelde de persoonlijk begeleider dat zij de vinkjes zette. Op verschillende domeinen was een vijfpuntsschaal (of vier punten, ik weet het niet meer precies) gemaakt; hoe hoger het cijfer, hoe hoger het risico. Bij het herzien van het ondersteuningsplan werd dit dan gelijk even meegenomen en aangepast waar nodig.

Op mijn vraag wat er gebeurde als je aangaf dat er een hoog/zeer hoog risico was, bleef het opvallend stil. Er gebeurde niks mee. Het leidde niet tot een gesprek over dat risico, laat staan over afspraken. Er werd, even flauw gezegd, gevinkt omdat dat nu eenmaal moest.

Wellicht denk je nu van alles over de begeleider. Die had zich misschien wel dezelfde vraag moeten stellen als die ik haar stelde. Maar volgens mij zegt het veel meer over het systeem. Als we het dan toch hebben over risico’s is misschien wel het allergrootste risico het vervangen van het eigen denken en de eigen verantwoordelijkheid van medewerkers door dit soort regels, afspraken, protocollen.

Nu ben ik niet de eerste, en gelukkig ook niet de enige die dit signaleert en wordt er steeds meer toegewerkt naar eigen verantwoordelijkheid. Laat die ontwikkeling vooral nog even duren en let daarbij wel op, maak geen enkele (heel menselijke) fout want daarmee wordt subiet je eigen verantwoordelijkheid weer weggenomen.

Marjolein Herps is senior adviseur Persoonsgerichte zorg bij Vilans.
Deze column verscheen eerder in tijdschrift Markant - jaargang 20, nummer 4.

Lees meer over risico-inschatting

• Risico's op vallen herkennen 
• Risicoafweging bij epilepsie