Dit vinden cliënten belangrijk: ‘Ik wil dat je gelijkwaardig met me omgaat’

Ervaringsdeskundigen vertellen dat ze het belangrijk vinden om als gelijke gezien en behandeld te worden. Ook willen ze vooral geholpen worden om in hun eigen kracht te gaan staan. ‘Het is belangrijk dat een begeleider naast je gaat staan.’

Ervaringsdeskundige Idman Nur heeft bijvoorbeeld tijdens het InZo-congres haar ervaringen gedeeld. ‘Een van mijn begeleiders had bij een instelling ambulant gewerkt, en wilde alleen op die manier werken. Zo wilde ze haar rooster niet geven, zodat ik wist wanneer ik haar kon bereiken. Ze vond haar manier belangrijker. Ik zou het liefste willen dat ze naast me komt staan, me niet dwingt en naar me luistert.’

Ze waren er gewoon voor me

Gelukkig kan het anders. Zo ervaarde ervaringsdeskundige Milan Dorreboom zijn begeleiding juist als heel fijn. Vooral toen hij relatieproblemen had met zijn vriendin. Hij had toen een fles Malibu opgedronken. De begeleiding zag dat het even niet zo goed ging. Milan: ‘Maar het mooie was, ze waren er gewoon voor me. Op een goeie manier, zonder me te veroordelen. Met humor: “Ouwe zuiplap, heb je een lekker feestje met jezelf gehad?” Ze hebben me geholpen om me te herpakken. Ze hebben allemaal leuke dingen met me gedaan. Mijn vriendin en ik hebben het weer bijgelegd. Ik heb het voorbereid met de begeleiding, maar het gesprek zelf gedaan.’

Meer weten over de sessie van Idman en Milan? Bekijk dan het artikel: ‘Ervaringsleren komt dieper binnen dan een casuïstiekbespreking.'

Gelijkwaardigheid vraagt om aandacht voor de relatie

De verhalen van Idman en Milan laten een behoefte zien aan begeleiders die echt naast je staan. Iemand die echt kijkt wat je nodig heeft. En dus niet iemand die een mening of advies oplegt. Dat vraagt om voldoende aandacht voor de relatie. Dat weten ze ook bij de LFB, de belangenvereniging voor en door mensen met een beperking. Meerdere ervaringsdeskundigen benoemen hoe ze bij de LFB een sfeer van gelijkwaardigheid ervaren.

Kijken wat wel kan in plaats van niet

Coördinator Ineke Wolters van de LFB: ‘Het hangt van jou als persoon af of het je lukt om die sfeer van gelijkwaardigheid neer te zetten. Je moet die relatie durven opbouwen. Letten op goed aansluiten: Wat zeg je mij? Luister ik wel goed naar jou? En kijken wat wel kan in plaats van niet. De grens opzoeken. En eens afwijken van de standaard manier van werken. Dus niet altijd maar bezig zijn met dat protocol of het ondersteuningsplan. Het helpt om creatief te zijn in je ondersteuning.’

Meer weten? Bekijk dan het artikel ‘Bij de LFB doen ze juist niet altijd lief tegen mensen met een beperking.’

Nog beter aansluiten bij je cliënt?

Ga dan eens aan de slag met de gesprekstool ‘Wat is er?’ Dit is een praktische tool om als begeleider stap voor stap in gesprek te gaan met een cliënt die ergens meezit of stress ervaart. ‘Wat is er?’ bestaat uit een set gesprekskaarten en een toelichting. De gesprekstool is ook te gebruiken met of door naasten.

Geen begeleiders, maar maatjes

Ook zorgorganisatie ORO heeft oog voor gelijkwaardigheid. Zo noemen ze bij hun project Op Kamers begeleiders maatjes. Op Kamers biedt jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking een veilige leeromgeving waarin ze zelfstandig wonen kunnen uitproberen. ‘Een maatje voelt gelijkwaardiger dan begeleider’, vertelt coördinator Lotte de Bont. ‘Jongeren met licht verstandelijke beperking willen gewoon normaal zijn. Die willen niet bij een zorginstelling wonen of een begeleider hebben. Hier is iedereen gelijkwaardig en dat is goed voor hun zelfvertrouwen.’

Wel grens naar gedrag, niet naar persoon

Gelijkwaardigheid en onvoorwaardelijkheid maken dan ook deel uit van de aanpak bij Op Kamers. Het idee is dat bewoners met alles bij een maatje terecht kunnen. Emoties mogen er allemaal zijn en maatjes luisteren en vragen zonder oordeel. Wel stellen maatjes grenzen als dat nodig is voor de veiligheid. Maar dan nog kan een maatje nog steeds naast iemand blijven staan. Zo vertelt een maatje: ‘Als een cliënt binnen rookt, treed ik streng op. Wel blijf ik voor de cliënt staan als diegene tegen me ingaat of een boze bui heeft. Ik wijs niet af, maar blijf staan en laat diegene vertellen.’

Meer weten over de aanpak bij Op Kamers ? Bekijk dan de handreiking.Op Kamers deelt daarin hun aanpak aan de hand van de verhalen van twee bewoners: Benjamin en Willem. Of bekijk het artikel in het TwinkelMagazine: ‘ORO stimuleert zelfstandig wonen met maatjes’

9 kenmerken die cliënten belangrijk vinden

Er is natuurlijk niet iets wat voor iedereen geldt. Ieder mens is anders. Het belangrijkste is dat je aansluit op behoeftes van het individu. Toch zijn er wel kenmerken die vaker terugkomen in verhalen van mensen met een beperking. Verhalen die we ophaalden voor het project Begeleiding à la carte (BalC). ‘Ik wil dat je gelijkwaardig met me omgaat’ is een van die kenmerken. Dit artikel is onderdeel van een serie.

Bekijk de andere acht kenmerken:

Laatst bijgewerkt op: 09-01-2024