Maak jij het verschil voor ouders met een LVB?
Ouders met verstandelijke beperkingen kunnen ‘goed genoeg’ ouderschap laten zien. De kwaliteit van de ondersteuning die zij krijgen, is daarvoor belangrijk.
Professionals in het veld geven echter aan dat ze zich handelingsverlegen voelen en niet goed weten hoe ze ouders het beste kunnen ondersteunen. Ouders geven zelf aan niet de juiste hulp te krijgen en regelmatig last te hebben van opvoedstress. Hoe kunnen we deze ouders beter helpen?
Hieronder vind je meer informatie, onder andere gebaseerd op de resultaten van het onderzoek “Wat Werkt voor ouders met beperkingen?”. Een onderzoeksproject vanuit een consortium met daarin de Vrije Universiteit Amsterdam, ASVZ, Gemiva-SVG en Philadelphia Zorg.
Zorg dat ouders bij jou om hulp durven te vragen
Soms vinden ouders het moeilijk om hulp te accepteren. Dan is het belangrijk om een goede werkrelatie op te bouwen. Ouders die een goede relatie met hun begeleider ervaren, vragen ook sneller om hulp bij hun begeleider. Vooral ouders die weinig vrienden en familie hebben om op terug te vallen. Het is dus niet zo dat ouders die weinig familie of vrienden hebben, vanzelf bij hun begeleider aankloppen voor ondersteuning. Een goede relatiekwaliteit is daarvoor een voorwaarde. Voor een goede relatie is een vertrouwensband belangrijk: zorg dat je zegt wat je doet én doet wat je zegt. Ook is het belangrijk om samen op te trekken, bijvoorbeeld om je samen op het welzijn van het kind te richten, in plaats van op het gedrag van de ouders. In het welzijn van het kind vinden ouders en begeleiders elkaar, dat is jullie gezamenlijke doel. Hoe werken jullie daar samen naar toe?
Positieve verwachtingen
Werk vanuit positieve verwachtingen. Geloof jij dat ouders kunnen groeien in hun rol van ouder? Dat ze een betere ouder kunnen worden? Uit het onderzoek “Wat Werkt” blijkt dat een aanzienlijk deel (41%) van de begeleiders er niet van overtuigd was dat ouders met beperkingen hun opvoedingsvaardigheden konden verbeteren. Dit is een belangrijke bevinding, omdat dit onderzoek ook liet zien dat ouders sneller om hulp vroegen bij begeleiders die wel overtuigd waren dat deze ouders hun opvoedingsvaardigheden konden verbeteren. Wat verwacht jij van ouders?
Kies voor een effectieve opvoedinterventie
Ouders met verstandelijke beperkingen zijn goed in staat om opvoedvaardigheden aan te leren. Zij kunnen profiteren van opvoedprogramma’s, mits deze zijn afgestemd op hun leerstijl. Dit betekent dat je:
- Bij ouders thuis aan het werk gaat
- Gebruik maakt van visuele ondersteuning zoals foto’s, pictogrammen of video
- Grote taken in kleine stappen verdeelt
- Gebruik maakt van technieken als voor- en nadoen
- Positieve feedback geeft
Onderzoek liet al eerder zien dat ouders praktische opvoedvaardigheden, zoals luiers verschonen en flesjes maken, kunnen leren. Maar ook sensitiviteit, het zich kunnen verplaatsen in het perspectief van het kind en van daaruit het kind ondersteunen, is essentieel in de opvoeding en draagt bij aan een veilige gehechtheid van het kind. Een programma dat zich richt op de sensitiviteit van ouders en al bewezen effectief is voor ouders zonder beperking is VIPP-SD.
Voor het onderzoek “Wat Werkt?” is deze opvoedinterventie aangepast aan de leerstijl van ouders met een verstandelijke beperking. Deze VIPP-LD (Video-feedback Intervention to promote Positive Parenting for parents with Learning Difficulties) is vervolgens wetenschappelijk onderzocht. Wat bleek? Voor de hele groep ouders ging de opvoedingsstress omlaag. Met betrekking tot het verbeteren van opvoedvaardigheden bleken vooral ouders met laag adaptief vermogen te profiteren van de opvoedinterventie.
Er werden geen voorspellende factoren gevonden die de kwaliteit van het opvoederschap van ouders van tevoren konden voorspellen. Als je daar iets over wilt weten, moet je ouders en kinderen goed observeren, tijdens de opvoeding.
Betrek het sociale netwerk van ouders bij ondersteuning
Niet alleen professionele steun, maar ook steun van familie, vrienden en buren is belangrijk voor ouders met beperkingen. Als ouders terug kunnen vallen op hun sociale netwerk, gaat het vaker goed in het gezin. Onderzoek liet al eerder zien dat het netwerk van ouders met een beperking vaak klein is. Verken daarom samen met ouders of ze graag meer steun van familie of vrienden zouden willen, en hoe je hieraan kunt werken. Wie zou er willen helpen, en wat zou diegene willen en kunnen doen? Doe dit altijd met de ouder, op basis van haar of zijn behoefte aan ondersteuning.
Er was nog weinig bekend over waarom sommige familie en vrienden wel helpen, en anderen niet. Daarom heeft het onderzoek “Wat Werkt?” ook gekeken naar de ervaringen en ideeën van netwerkleden over het bieden van ondersteuning. Het onderzoek liet zien dat veel netwerkleden niet weten dat er professionele ondersteuning is. En zich ook niet bewust zijn dat een ouder een licht verstandelijke beperking heeft. Als je wilt samenwerken met familie of vrienden van ouders, om ouders zo goed mogelijk te ondersteunen, kijk dan samen met de ouder wat je aan familie en vrienden wilt vertellen. Je erkent daarin de centrale rol van de ouder. Erken ook de netwerkleden voor wie ze zijn en wat zij doen. Zodat je daarna met de ouder, familie en vrienden, kunt bespreken waar je elkaar kunt helpen om tot afstemming en overeenstemming te komen. Voorop staat dat ouders zeggenschap en inspraak hebben in de geboden ondersteuning door netwerkleden en professionals.
Werkgezelschap Ouderschap en Kinderwens
Het onderzoek “Wat Werkt?” is geïnitieerd vanuit het Werkgezelschap Ouderschap en Kinderwens. Ook het filmpje is mogelijk gemaakt door dit werkgezelschap.