Met aandacht voor collega's een betere begeleider voor cliënten zijn

Ervaring met onveilig werkklimaat 

'Hoe gaat het?' Wordt je dit weleens gevraagd? En wat zeg je dan? 'Goed' en ga je dan weer door? Wie staat er weleens stil met hoe het écht gaat met jezelf en de ander?

Vanuit mijn ervaring weet ik hoe belangrijk het is om gehoord en gezien te worden als begeleider. Ik had een cliënt die te veel van mij vroeg. Ik heb geprobeerd hierover te praten met collega's, maar voelde me niet gezien en gehoord. Daardoor voelde ik me erg alleen en ben ik uiteindelijk in de ziektewet terecht gekomen.

Inmiddels ben ik weer met heel veel plezier aan het werk. Maar dit had voorkomen kunnen worden. Als ambassadeur binnen de gehandicaptenzorg wil ik me inzetten voor een veilig werkklimaat voor begeleiders. Zodat anderen dit nooit hoeven mee te maken.

'Dikke knuffel voor jou'

In de ziektewet merkte ik hoe fijn het was dat collega's aan mij dachten. Van 2 collega's kreeg ik een houten standaardje met de tekst 'Dikke knuffel voor jou' erop. Dit gaf me erg veel steun. Ook belde een collega mij om te laten weten dat diegene er voor me is. Eindelijk voelde ik me gezien en gehoord.

Ervaring met veilig werkklimaat

Mijn re-integratie was op een andere locatie. Deze locatie had een veilig werkklimaat. Dit had ik ook echt nodig. Mijn team heeft me door mijn ziektewetperiode heen geholpen. Daardoor ben ik nu alweer 2 jaar met veel plezier aan het werk!

Door deze positieve ervaringen besef ik hoe belangrijk het is dat je naar elkaar omkijkt. Om echte aandacht te hebben voor de ander.

Elkaars vangnet zijn

In een veilige werkomgeving zijn je collega's ook een soort net om je op te vangen als dat nodig is. Collega's zijn er om je veiligheid in de gaten te houden. Als je bijvoorbeeld bij een cliënt langsgaat die agressief kan zijn. Of om een cliënt even van je over te nemen als je er zelf niet uit komt. Je hoeft het niet allemaal zelf te kunnen. Daar ben je een team voor.

Tips voor veiligheid op het werk

Dat veilige vangnet word je als team niet zomaar. Daar moet je samen je best voor doen. Maar gelukkig kun je er zeker voor zorgen dat je die veiligheid krijgt. De tips die ik deel kunnen hierbij helpen.

Tip 1: Houd het niet voor jezelf

Loop je ergens tegenaan? Deel het altijd met iemand die je vertrouwt. Je kunt dan samen kijken wat je eraan kunt doen. Misschien betekent het dat je samen naar je manager stapt. Of dat je dit alleen doet als het veilig genoeg voelt.

Vind je het lastig om iemand te vertrouwen? Ga dan toch naar iemand toe. Kies iemand waar je je het minst onveilig bij voelt. Durf eerlijk te zijn. Vertel wat je dwars zit of waar je bang voor bent. Vaak zit de angst vooral in ons hoofd en wordt die angst daar alleen maar groter. Door erover te praten kunnen er dingen veranderen.

Tip 2: Geef je grenzen aan

Een van de belangrijkste dingen bij veiligheid is jouw grens. Waar ligt jouw grens? Waar voel je je goed bij? Waar voel je je niet goed bij? Spreek dit hardop uit en houd je aan jouw grenzen. Zorgt dit mogelijk voor problemen op de werkvloer? Deel dit dan met je collega's en je manager.

Om goed je grenzen aan te kunnen geven, moet je jezelf natuurlijk ook goed kennen. Wees dus eerlijk met jezelf. Durf je eigen mening te vormen.

In de teamvergadering kun je bijvoorbeeld samen opdrachten doen om jezelf beter te leren kennen. Door dit met elkaar te delen leer je steeds beter wat je eigen normen, waarden, kwaliteiten en valkuilen zijn. Maar ook wat de normen, waarden, kwaliteiten en valkuilen van je collega's zijn.

Tip 3: Duidelijke afspraken maken

Duidelijke afspraken kunnen helpen bij veiligheid op het werk. Spreek bijvoorbeeld af dat je manager 1 keer per maand aan jou vraagt hoe het gaat. Je kunt dit ook met een directe collega afspreken als dat fijner voelt. Een ander voorbeeld van een afspraak is om niet over cliënten te praten in de pauze.

Als je samen afspraken maakt en iedereen zich eraan houdt, dan helpt dat voor een veilig werkklimmaat.

Tip 4: Leer elkaar kennen en durf kwetsbaar te zijn

Door je collega's tijd en aandacht te geven leer je elkaar beter kennen. Ook als je niet meteen een klik met elkaar hebt, kun je er voor elkaar zijn. Daarvoor is het belangrijk om te weten hoe de ander is en wat de ander meemaakt. Bij de vergadering kun je standaard aan iedereen vragen: 'Hoe zit je er nu bij?'. Dit geeft ruimte om jezelf te laten zien en elkaar te leren kennen.

Natuurlijk wil je sterk zijn in je werk en er voor een ander zijn. Maar durf ook te vertellen wat je moeilijk vindt en wat jij belangrijk vindt. Juist door die dingen te delen kun je dichter tot je collega's komen. Het is niet erg dat we niet alles zelf kunnen!

Tip 5: Laat zien dat je er voor je collega's bent 

Je kunt op verschillende manieren laten weten dat je de ander ziet en dat je er voor de ander bent. Dit zijn een paar ideeën:

• Vraag je collega hoe het gaat voordat je met de overdracht begint. Of vraag hoe die ene afspraak vorige week is gegaan.
• Bied je collega aan om bij de deur mee te luisteren bij een cliënt waar diegene zich niet prettig bij voelt.
• Vraag of je iets kunt overnemen.
• Gebruik tijdens een overleg regelmatig een complimentenronde. Laat iedereen iets aardigs over een collega zeggen.
• Geef je collega een kaartje. Dit kan voor een verjaardag zijn of voor de feestdagen, maar ook zomaar. Het is helemaal leuk als je er een persoonlijk tekstje in zet.

Belangrijkste besef

Mijn belangrijkste besef is dat je als begeleider goed voor jezelf en voor je collega's moet zorgen.

Iedereen heeft dat vangnet weleens nodig. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen. Met je team als vangnet kun je samen meer lasten dragen en kun je meer problemen aan. En je deelt samen de ingewikkelde situaties op het werk.

Vraag dus altijd om hulp. Ook als er niet op gereageerd wordt. Vraag door. Zorg dat er iemand naar je luistert. Geef jouw grenzen aan. En houd je aan die grenzen.

Want het is echt zo: Wanneer je je gehoord en gezien voelt, draagt dit bij aan een veilig werkklimaat.

Video 'De rugzak wordt alsmaar zwaarder en zwaarder' 

Voor mijn meesterproef van BPSW (beroepsvereniging van professionals in sociaal werk) heb ik een filmpje gemaakt: 'De rugzak wordt alsmaar zwaarder en zwaarder'. In dit filmpje zie je wat het met iemand doet wanneer je stilstaat bij hoe hij of zij zich echt voelt.