Nieuwe handreiking: ʺHeb het eens over geld, maar dan andersʺ De sociale en symbolische betekenissen van geld.

Gepubliceerd op: 05-07-2023

Jonge mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) willen gewoon meedoen in onze samenleving en een normaal leven leiden. Dat wordt hen vaak behoorlijk lastig gemaakt. Om je als begeleider meer bewust te maken waartegen jongeren met een lvb aanlopen en waarom, is onderzoek gedaan. Gekeken werd naar participatiekansen en deelnamekansen van jonge mensen met een lvb+ in de grote stad én naar de sociale kant van geld. Want waarom is geld voor jonge mensen met een lvb belangrijk? Een uitleg en praktische tips om het gesprek aan te gaan vind je in de handreiking ‘Heb het eens over geld’.

Veel mensen met een licht verstandelijke beperking worstelen met hun geldzaken. Daarom zijn deze vaak ondergebracht bij een familielid of financieel professional. Op papier lijkt de taakverdeling helder: de financieel professional gaat over het geld, en de begeleider over alle andere zaken. In de praktijk blijkt die scheiding niet zo strikt te maken. Daarnaast is geld een ingewikkeld onderwerp om over in gesprek te gaan, ook wanneer de cliënt wel zelf diens financiën beheert. Geld speelt in zoveel levensgebieden een rol en is zó belangrijk voor mensen. Het is daardoor een onderwerp dat veel spanning, frustratie en stress oproept bij cliënten. Geldzaken vragen daarom niet alleen om goed beheer maar ook om goede begeleiding.

De handreiking ʺHeb het eens over geldʺ helpt je daar als begeleider bij. De handreiking geeft meer informatie over sociale en symbolische betekenissen van geld en je vindt er concrete tips hoe je in gesprek kunt gaan over geld met je cliënt(en).

Geld en eigenwaarde

Tijdens het onderzoek kwam naar voren dat geld verdienen en geld uitgeven belangrijk is voor een gevoel van eigenwaarde. Door dure dingen te kopen laten jonge mensen met een lvb zien dat ze erbij horen en niet minder zijn dan een ander. En door geld (of hun pinpas) te geven aan een vriend of familielid tonen zij dat ze een goede vriend, zoon, of moeder zijn. Ook geld verdienen – een salaris – blijkt heel belangrijk om een goed gevoel over jezelf te hebben. Geld en eigenwaarde zijn aan elkaar verbonden. Dat is bij iedereen zo, maar het wordt nog belangrijker als je plek in de samenleving wankel is en je gevoel van eigenwaarde niet vanzelf door andere dingen overeind blijft.

Geld en begeleiding

In het onderzoek bleek dat ook begeleiders zien dat geld voor jonge mensen met een lvb belangrijk is voor hun eigenwaarde, maar zij bekijken het ook van een andere kant. Begeleiders vinden het vooral belangrijk dat jonge mensen verstandige keuzes maken en niet meer geld uitgeven dan nodig is. Dat is zeker belangrijk, maar voor een goede begeleiding in de omgang met geld is ook meer aandacht voor de eigenwaarde van geld nodig. Zo kun je als begeleider bijvoorbeeld meer tijd en aandacht besteden aan de teleurstellingen die deze jonge mensen ervaren wanneer zij proberen een normaal leven te leiden.

Casus

'Ik ga toch niet werken voor niks?' roept Gregory regelmatig en samenwerken met gehandicapten dat wil ik al helemaal niet!' Het lukt begeleiders niet om Gregory te motiveren om te gaan werken. Hij gaat liever op pad met zijn ’foute’ vrienden. Ook zijn er regelmatig ruzies tussen hem en zijn bewindvoerder, vooral wanneer hij nieuwe (dure) schoenen wil kopen en zijn bewindvoerder nee zegt.

'Wat heb ik aan jullie?' verwijt hij zijn begeleiders regelmatig die hem proberen bij te brengen dat het belangrijk is om goed met zijn geld om te gaan. Ze snappen wel dat het voor Gregory belangrijk is om er goed uit te zien, maar dat is lastig van het kleine budget dat hij heeft. En bovendien mogen zij als begeleider helemaal niks met geld doen, die taak ligt bij de bewindvoerder.

Wat voegt dit kennisproduct toe?

Uit het onderzoek bleek dat begeleiders het vaak lastig vinden om over geld te praten met cliënten en zich bij het begeleiden van geldzaken vaak vooral richten op het op orde krijgen van het huishoudboekje. Logisch want schulden hebben, heeft grote gevolgen. Er is alleen weinig aandacht voor de vraag wat geld voor mensen betekent. Welke belangrijke rol geld speelt in sociale relaties, het ontwikkelen van een (positieve) identiteit, het gevoel van eigenwaarde, het gevoel van autonomie, zingeving en toekomstdromen. Snappen hoe dit werkt kan je als begeleider helpen om je cliënten met een lvb beter te begrijpen. De handreiking geeft tips hoe je als begeleider over geld kunt praten.

Download onderaan de pagina de kennisproducten

Samenvatting: de eigenwaarde van geld
Samenvatting: Ik wil ook gewoon en normaal leven (Jonge mensen met een licht verstandelijke beperking in de superdiverse stad, uitdagingen voor de hulpverlening).
Samenvatting: Tussen drie muren (Een onderzoek naar de belemmeringen en mogelijkheden voor jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking om werk te vinden).

Evaringverhaal van Abdullahi

Hij vertelt hoe hij vroeger een dure Jaguar kocht. Hoe dit hem een goed gevoel gaf. Maar ook dat deze dure uitgave hem in financiële problemen bracht en hoe het voor hem was om hier hulp voor te zoeken. Bekijk de video.

Aan de Slag! Praktische informatie

De handreiking ʺHeb het eens over geldʺ helpt je als begeleider om het gesprek over geld met cliënten (lvb) aan te gaan. De handreiking geeft je meer informatie over sociale en symbolische betekenissen van geld en tips hoe je het gesprek aangaat.

Samenvatting

Clientgroep product: Jonge mensen met een licht verstandelijke beperking
Gebruikers product: Begeleiders die werken met jonge mensen met een licht verstandelijke beperking
Wanneer gebruiken? De handreiking helpt begeleiders om met hun cliënten over geld te praten. Vooral wanneer geld een probleem is, er veel ruzies zijn rondom het onderwerp geld, of cliënten ’verkeerde’ uitgaves willen doen.
Training nodig? Nee
Product getest? Het product wordt momenteel getest
Gebruikerservaring
Waar te vinden?De LifeWise app (alleen toegankelijk voor organisaties die werken met LifeWise)
Kosten: Geen

Over Gewoon Bijzonder

Gewoon Bijzonder, het Nationaal Programma Gehandicapten, wil betere zorg en ondersteuning realiseren voor mensen met een verstandelijke beperking, meervoudige beperking of niet-aangeboren hersenletsel. ZonMw organiseert en regisseert het programma. Het Kennisplein Gehandicaptensector maakt de kennis & informatie uit de projecten van Gewoon Bijzonder voor jou beschikbaar.

Meer lezen

Project ‘Meer op eigen benen’

Downloads