Toegankelijk gemaakt door Vilans

Toegankelijk gemaakt door Vilans

Waardenkompas

Gepubliceerd op: 26-10-2021

Laatst bijgewerkt op: 19-05-2025

Het Waardenkompas is een gesprekstool voor professionals in de gehandicaptenzorg. Het helpt je om te reflecteren op lastige situaties en (ethische) dilemma's waar je als begeleider mee te maken kunt krijgen.

In het kort

Type tool

Methode

Voor wie

Begeleiders, Zorgverleners, Naasten

Soort kennis

Ervaring, Praktijk, Onderzoek

Beschrijving

Het Waardenkompas helpt je om stap voor stap na te denken over 'bumpy moments' en dilemma's, vanuit jouw waarden en de normen die daarbij horen. Dat kun je alleen doen, binnen het team of in een gesprek met cliënten en hun naasten. 

Om het Waardenkompas te gebruiken knip je de 3 lagen uit en vouw je ze over elkaar. De instructies om het Waardenkompas te maken en te gebruiken vind je op deze pagina onder 'Download'. Op deze foto zie je hoe het Waardenkompas eruitziet.

Foto van Waardenkompassen waarbij je ziet hoe de lagen op elkaar liggen en op ieder vlak tekst staat.

Laag voor laag

Bij het Waardenkompas reflecteer je stap voor stap op een dilemma of situatie. Daarbij begin je bij laag 1 en verken je het probleem steeds verder tot laag 3:

  1. Je begint bij de waarden van waaruit je werkt.
  2. Deze waarden leg je tegen de dagelijkse praktijk en dilemma's die je tegenkomt.
  3. Welke normen passen bij de waarden en hoe vertaal je die naar gedrag?

De doelen van het Waardenkompas

Het Waardenkompas heeft 3 doelen:

  • Je voert een gesprek over de waarden van waaruit je werkt en leeft. Je ontdekt waarden bij jezelf en bij de ander. En je onderzoekt waarin waarden kunnen verschillen, schuren of juist verbinden.
  • Je staat stil bij de kern en waarden van je vak en spiegelt die aan de praktijk.
  • Je past de reflectie toe om professioneler te werken. Welke normen passen bij de waarden? En wat betekent dat voor de keuzes en inschattingen die je als begeleider dagelijks moet maken?

Casus

Begeleider Janneke probeert haar cliënten altijd een betekenisvol en waardig leven te geven, samen met collega's en naasten. Regelmatig leidt dat tot ethische dilemma's of bumpy moments, bijvoorbeeld wanneer de wens van naasten botst met de behoeften van de cliënt. Hoe ga je daar mee om? Het Waardenkompas helpt je hierover in gesprek te gaan, te reflecteren op waarden en normen en je keuzes uit te leggen op de werkvloer.

Aan de slag met het Waardenkompas

Wil je meteen aan de slag met het waardenkompas? Download dan het Waardenkompas en de instructies op deze pagina bij 'Download'. En wil je echt goed leren werken met het Waardenkompas? Volg dan de gratis training Waardenkompas.

Onderbouwing

Het Waardenkompas is ontstaan uit onderzoek naar de behoefte van professionals aan een laagdrempelige vorm om te reflecteren op de werkvloer.

Een van de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst van de gehandicaptenzorg is het werk van professionals zichtbaarder maken. Kort gezegd, er is niet genoeg aandacht en waardering voor het vak in het publieke en politieke debat. Dat doet geen recht aan het vakmanschap dat ervoor nodig is.

Daarom is het Waardenkompas ontwikkeld, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk (BPSW). Het is een beroepsspecifieke aanvulling op de brede beroepscode voor professionals in het sociaal werk. Het kompas is in 2021 gemaakt op basis van vragenlijsten, interviews en gezamenlijke ontwerpsessies.

Neem contact op met Maaike Hermsen voor meer informatie. Zij heeft samen met haar collega's het Waardenkompas ontwikkeld. Klik op haar profiel onder 'Stel je vraag'.

  • Research-based: kennis op basis van onderzoek.
  • Practice-based: kennis op basis van praktijkervaringen. 
  • Ervaringskennis: kennis op basis van ervaringen van cliënten of naasten.

Over Begeleiding à la carte

Deze aanpak is ontwikkeld binnen het vernieuwingstraject Begeleiding à la carte van Volwaardig leven (2019-2021) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Zorgaanbieders werkten aan hun eigen aanpak voor vernieuwing van persoonsgerichte zorg in de gehandicaptensector.

Lees ook het artikel over het Waardenkompas in het Twinkelmagazine. Alle artikelen in dit magazine komen voort uit de lessen van 35 zorgorganisaties binnen het project Begeleiding à la carte, onderdeel van het programma Volwaardig leven. 

Download

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van het laatste nieuws en de handigste tips en tools voor de gehandicaptenzorg? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief en ontvang direct de tool ‘Wegwijzer: Aan de slag met het sociale netwerk’.

Schrijf je nu in!