Wat is braille?

Lezen met je vingertoppen

Het braille is een reliëfalfabet. Hierbij zijn de letters en andere tekens als puntjes in het papier gedrukt. Je voelt daardoor een kleine verhoging, die je kunt 'lezen' met je vingertoppen. In totaal zijn er 63 tekens mogelijk.

Je kunt braille net als geschreven teksten op veel verschillende manieren gebruiken. Bijvoorbeeld voor informatie op huishoudelijke apparatuur en etensverpakkingen, maar ook voor boeken voor school, werk en vrije tijd en het gebruik van de computer.

Digitale teksten lezen met de brailleleesregel

Mensen met een visuele beperking kunnen digitale informatie zoals internetpagina's lezen met een brailleleesregel. Dit hulpmiddel leg je tegen de onderkant van het toetsenbord en gebruik je samen met de computer via speciale software. De leesregel vertaalt de letters op het beeldscherm in voelbare brailletekens. De brailleleesregel werkt ook met een smartphone.

Voelboeken voor kinderen

Voor kinderen met een ernstige visuele beperking is aanraken en voelen erg belangrijk. Om leerlingen braille te leren bereid je hen daarop voor met verschillende tastoefeningen. Ook voelboeken spelen hier een rol in.

Voelboeken, of tastboeken, zijn boeken waarin de tekeningen tactiel (voelbaar) zijn. De teksten in een voelboek staan zowel in zwartschrift als in braille. Zwartschrift of zwartdruk is een gedrukte of geschreven tekst die leesbaar is voor mensen die kunnen zien.

Brailleboeken lenen

Bibliotheekservice Passend Lezen heeft voor iedereen met een leesbeperking een passende oplossing. Ze bieden bijvoorbeeld boeken in braille te leen aan. Bovendien heeft Passend Lezen een speciale leesvorm voor beginnende braillelezers: Braille-A.

Braillediensten van Bartiméus en Visio

Organisaties Bartiméus en Visio bieden verschillende diensten aan op het gebied van braille en leesbeperking. Zo kun je zelf braille leren via Visio. Lees meer over braille leren bij Visio. Op de website van Bartiméus lees je over tips en apps voor lezen op computers, telefoons en tablets.

Geschiedenis van braille

Louis Braille (1809-1852) is de uitvinder van het brailleschrift. Veel blindeninstituten zagen het belang van braille en voerden het in toen er een betere methode kwam in 1837. In 1854 werd braille als alfabet geaccepteerd. Al snel behoorde braille tot het standaard lespakket van blindeninstituten.

In het begin werden brailleteksten nog met de hand in het papier gedrukt. Verbeterde druktechnieken en een netwerk van vrijwilligers hielpen om braille beter beschikbaar te maken. Blinden konden steeds meer lezen, opschrijven en brieven naar elkaar schrijven in braille. Vanaf de tweede helft van de 20e eeuw maakten elektrische machines het nog makkelijker om braille te schrijven.

Meer lezen over braille?

• In het boek 'Tastend door de tijd: twee eeuwen onderwijs en zorg voor blinde en slechtziende mensen' van Jozef Vos uit 2009 staat een hoofdstuk over braille.
• Het boek 'Braille! Een pleidooi voor onbeperkt lezen' van Tonny van Breukelen op de website Bloemen langs de weg. Gratis te lezen als Word-bestand.