7 tips om cliënten enthousiast te maken voor handhygiëne
Gepubliceerd op: 08-07-2025
Met een grapje of even een zinnetje tussendoor over handhygiëne, houd je de aandacht van cliënten op handhygiëne. Dit is 1 van de tips die Mirelle Poggenklaas, persoonlijk begeleider bij Gemiva, voor ons heeft. Ze vertelt over de aanpak en haar 7 tips waar jij met cliënten mee aan de slag kunt. En wat je vooral niet moet doen.
De cliënten bij Gemiva hebben een licht verstandelijke beperking en wonen bijna allemaal in een eigen appartement. Er is een gezamenlijk ontmoetingspunt waar cliënten in- en uitlopen. ‘Dat gaat heel makkelijk. Ze gaan zitten en pakken van alles. Dit zijn echt momenten waarop infecties snel kunnen verspreiden.’
De aandacht voor handen wassen is na corona weer weggezakt, merkte Mirelle. Ze wilde dat daar weer meer aandacht voor kwam. ‘We hebben best wat ouder wordende cliënten die vaak grieperig waren. Dat wilde ik graag terugbrengen. En het is gelukt!’ Hoe hebben ze dat aangepakt?
1. Kies de belangrijkste momenten van handhygiëne voor cliënten
De belangrijkste momenten van handhygiëne zijn de momenten met de grootste risico’s op overdracht van bacteriën en virussen. Denk aan:
- handen wassen na de toiletgang;
- handen wassen voor het eten;
- het aanraken van spullen die een ander ook aanraakt, bijvoorbeeld voor het tafel dekken. Je raakt toch het bestek van een ander aan.
‘Ik heb een verpleegkundige achtergrond in een ziekenhuis waar hygiënisch werken heel belangrijk is. Bij Gemiva zag ik dat we op belangrijke momenten veel winst konden behalen.’
2. Ga actief iets doen tijdens een informatiemoment over hygiëne
Adviseurs van het programma ‘Samen scherp op schoon werk’ waar Gemiva aan meedoet, organiseerden een informatiemoment voor medewerkers en cliënten.
‘Je kunt best even wat vertellen, maar dan moet je wel iets gaan doen. Anders haken cliënten af. We deden de “Schone smoezenbingo” en wasten de handen met van die gele zeep. Dan zie je wat je overgeslagen hebt. Dat was ontzettend leuk en werkte goed. Aandachtspunten worden meteen zichtbaar. En mooi om samen te doen.’
3. Zorg voor de materialen om hygiënisch te kunnen werken
Handhygiëne kan alleen als je ervoor zorgt dat de materialen er zijn op de juiste plek. In een keuken zorg je bijvoorbeeld voor een zeeppompje en papieren handdoekjes. ‘We hebben een handige “easy pull dispenser” voor de handdoekjes. Dan pak je ze heel makkelijk.’
Wat je beter niet kunt doen
Iedereen een eigen handdoek geven die ze zelf wassen. ‘Een eigen handdoek leek heel leuk, maar je hebt geen zicht op hoe vaak een handdoek gewassen wordt. Hij wordt eigenlijk snel vies. Of hij is kwijt of vergeten.’
4. Vertel cliënten dat ze gratis schoonmaakmateriaal mogen ophalen
Cliënten kunnen zelf materialen uit een kast pakken voor in hun appartement. ‘We zeggen vaak dat ze dat gratis mogen ophalen. Het is heel leuk hoe goed dat werkt!’
5. Geef als begeleider zelf het goede voorbeeld
Als je als medewerker laat zien dat je aandacht besteedt aan handhygiëne, dan zien cliënten ook het goede voorbeeld. Voor het eten bijvoorbeeld. Maar ook als je steunkousen hebt aangedaan bij een cliënt, waarbij je aan iemands voeten zit. ‘Als je als begeleider niet aan goede handhygiëne doet, waarom zou een cliënt het dan wel doen?’
Mirelle ziet intussen dat steeds meer medewerkers hun handsieraden afdoen voor de werkdag. ‘Je moet als team achter de aanpak staan, dan werkt het ook!’
6. Herhaal met een grapje of een losse zin
Op het informatiemoment was het opvallend druk. ‘Begeleiders hebben vaak tegen cliënten een kwartiertje voor het eten gezegd: “jij komt ook, hè? Wordt leuk!” Of “Weet je nog, dan is het. We gaan leuke dingen doen”. Gewoon luchtig, net als met handen wassen: “Huppetee, allemaal even de handen wassen!”. Dan is er tijd genoeg. Breng het vrolijk, positief en in 1 of 2 korte zinnen.’
Wat je beter niet kunt doen
Je kunt mensen beter niet pushen. ‘Dat deed ik in het begin. Heel vaak zeggen hoe belangrijk het was om handen te wassen. Dan denken ze: daar heb je haar weer.’
7. Blijf handhygiëne onder de aandacht houden
In de cliëntenraad is het een vast onderwerp op de agenda. ‘Dan vragen we hoe het met het handen wassen gaat.’ Ook hangt het protocol in de ontmoetingsruimte. Mirelle zorgt er verder voor dat het protocol 1 keer per maand in de brievenbus ligt bij de cliënten. Dan zien ze het weer even. Zo blijft het onderwerp onder de aandacht.
In het protocol is handhygiëne uitgelegd met picto’s. Picto’s maken meteen zichtbaar wat je moet doen en ze trekken de aandacht.
Wat je beter niet kunt doen
Denken dat cliënten, en ook medewerkers, het wel weten en dat je niks meer hoeft te doen. ‘Dan verdwijnt de aandacht voor het handen wassen en gaat het uit de routine. Je kunt dan weer helemaal opnieuw beginnen.’
Conclusie
Goede handhygiëne is belangrijk. Het helpt om ziek worden te voorkomen. Je hoeft het niet moeilijk te maken. Juist kleine dingen maken het verschil: op het goede moment je handen wassen, een grapje maken, of als begeleider zelf het goede voorbeeld geven. Als je het vaak herhaalt, en positief en duidelijk bent, blijven cliënten het beter doen. Zo blijft handen wassen een gewoonte.
Meer informatie over handhygiëne
Doe mee aan 'Samen scherp op schoon werk'
Wil je ook aan de slag met het verbeteren van hygiënisch werken en het voorkomen van infecties? Meld je dan aan voor een kort kennistraject. Hierin krijg je ondersteuning op een specifiek thema van onze adviseurs. Bij het afronden van deze trajecten heb je met je team of locatie een concrete stap gezet waarmee je zelfstandig verder kan. Lees meer over de trajecten en meld je aan.
