7 tips voor omgaan met familieleden met een migratieachtergrond

Vertrouwen is belangrijk voor ouders om de zorg van hun kind uit handen te kunnen geven. Ze willen graag zien dat je echt om hun kind geeft. Het helpt daarbij als je goed de tijd en ruimte neemt voor de ontmoeting met de ouders. 

Vertrouwen versnellen 

Aïcha: 'Ik heb gemerkt dat je het opbouwen van vertrouwen ook kunt versnellen. Bijvoorbeeld door één ding snel voor ouders op te lossen. Als dat dan lukt zijn ze hartstikke blij.'

'Ouders vertelden mij bijvoorbeeld dat hun kind steeds met warrig haar thuiskwam. Ik had de begeleiders van het dagactiviteitencentrum hierop gewezen. Ik vroeg de ouders om me te bellen als het toch weer gebeurde. Zo kon ik er bovenop zitten en het ook snel oplossen.'

Richt je op het gezamenlijke doel

'Begeleiders en familieleden hebben beide het doel dat de cliënt een goed leven krijgt. Alleen het idee van de manier waarop het doel bereikt kan worden, kan anders zijn. Het gevaar is dat je in discussie raakt over de "manier waarop". Het is heel belangrijk om dan te vragen: "Wat vinden jullie belangrijk?". Zo kom je tot elkaar. En ook dat helpt voor het vertrouwen.'

Het helpt om veel te investeren in de relatie met ouders. Bijvoorbeeld door op huisbezoek te gaan en ouders regelmatig te bellen. Ook hebben huisbezoeken extra voordelen.

Aïcha: 'Je krijgt zo een idee van de leefwereld van de cliënt. Je begrijpt dan ook beter waarom de dingen zijn zoals ze zijn. Zo hadden wij bijvoorbeeld een cliënt die altijd heel moe op onze locatie aankwam. Toen ik daar thuiskwam, ontdekte ik dat de 3 kinderen allemaal doorgezakte bedden hadden. Dat was niet echt goed voor de nachtrust. Ik heb ze toen gelijk geholpen met nieuwe bedden. Door zo'n huisbezoek kan een cliënt ook wat meer zichzelf zijn en makkelijker vertellen wat eigenlijk zijn hulpvraag is.'

Aïcha: 'Zorg ervoor dat je rekening houdt met behoeftes, voorkeuren en culturele gewoontes. Sta open voor wensen en houd rekening met feestdagen. Kom erachter hoe de cliënt en het netwerk tegen zorg en ziektebeelden aankijken. Stel vragen als: "Wat weten jullie al over de zorg? Wat zijn jullie verwachtingen over de zorg?". Soms willen naasten niet altijd van hun eigen normen en waarden afstappen als het gaat om het ontvangen van zorg. Dan is het belangrijk om dat te accepteren en te respecteren.'

Aïcha: 'Erken familieleden ook in hun kennis. Begeleiders kennen iemand met een beperking van een paar uur begeleiding per week. De ouders hebben kennis van jaren. Dan moet je als begeleider niet het idee hebben dat jij het anders en beter kunt doen.'

'Zeg bijvoorbeeld: "Wij zijn de professionals, maar u bent de expert. Wat kunnen wij van u leren om uw kind, broer of zus goede zorg te bieden? Wat vindt u het beste voor uw familielid?". Dan heb je direct al een fijn gesprek.'

Het is belangrijk dat je als begeleider goed je eigen normen en waarden kent. En dat je open kunt staan voor de normen en waarden van een ander. Een open en nieuwsgierige houding helpt daarbij.

Aïcha: 'Wees alert op het moment dat je geneigd bent om te oordelen. Dan kan het zijn dat je eigen normen en waarden meespelen. Het is goed om dan te benoemen dat je het anders hebt geleerd en te vragen: "Wat maakt nu dat jullie het zo zien? Hoe zit dat nu precies?". Probeer het neutraal en bij jezelf te houden.'

Ken de achtergrond van gewoontes

'De achtergrond kennen van gewoontes helpt daarnaast bij het begrip. Soms hebben mensen er moeite mee om hun schoenen uit te doen als ze bij iemand thuiskomen. Dit gebruik komt vaak voor bij mensen met een moslimachtergrond. Het scheelt als je dan weet dat moslims op de grond bidden. Ze komen met hun gezicht vlak bij de grond. Dan wil je geen bacteriën van de straat op je vloer.'

Aïcha: 'Er bestaan natuurlijk ook veel verschillen binnen verschillende groepen. Belangrijk om daar goed oog voor te houden en open te staan. Niemand is nou eenmaal hetzelfde. En focus je niet alleen op wat er anders is. Ga vooral ook op zoek naar de overeenkomsten.'

Aïcha: 'Een persoonlijke, informele benadering werkt vaak het best. Houd er ook rekening mee dat ouders analfabeet kunnen zijn. Daarnaast moet je soms gebruik maken van een tolk. Trek dan extra tijd uit voor de gesprekken en controleer of de boodschap goed overkomt.'

Indirecte manier van communiceren 

'Daarnaast is het belangrijk dat je je ervan bewust bent dat mensen met een migratieachtergrond soms anders communiceren. Zo durven zij niet altijd te zeggen waar het werkelijk om gaat. De kunst is om oog te hebben voor de vraag achter de vraag. Dit kun je doen door goed door te vragen.'

'Als iemand vertelt "Ik heb het wel zwaar, maar het komt helemaal goed.", vraag dan bijvoorbeeld: "Wat gaat er goed en wat gaat er niet goed?". Maak het zo concreet mogelijk met vragen als: "Hoe laat gaat hij slapen? Wat doet hij 's morgens?". Dan kom je een stuk meer te weten. Let ook op signalen in lichaamstaal.'