Spellen en materialen seksualiteit

Werkboek 'Ik en de ander': praten over intimiteit

We zijn allemaal weleens onzeker als het gaat om aanraken en omgaan met anderen. Gaan we zoenen of geven we alleen een hand? Wat zijn de regels op het werk of op vakantie in een ander land? Jongeren met een (licht) verstandelijke beperking en hun omgeving hebben hier ook vaak moeite mee. Daarom is er het werkboek 'Ik en de ander'.

Het werkboek helpt je te praten over omgaan met anderen om samen tot passende regels te komen. Het gaat daarbij over afstand, nabijheid en intimiteit. Hierdoor is het werkboek waardevol voor jongeren en hun ouders en begeleiders.

Zorginstelling 's Heeren Loo ontwikkelde het werkboek samen met Ria Beute, moeder van een zoon met het syndroom van Down.

Download het werkboek 'Ik en de ander' op de website van de VGN.

Seksueel ontwikkelingsspel

Het seksueel ontwikkelingsspel is een makkelijk kaartspel om de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren te bespreken met elkaar. Het kaartspel volgt de seksuele ontwikkeling volgens de Normatieve lijst van het Vlaggensysteem. Je speelt het spel met collega's in groepjes van maximaal 6 personen.

Bestel het seksueel ontwikkelingsspel op de website van Fabriek69.

Hoe werkt het spel?

Bij het seksueel ontwikkelingsspel gebruik je kaarten met leeftijdsfasen, gedragingen of ontwikkelingsaspecten. Leg eerst de kaarten met leeftijden in een horizontale lijn op tafel. Daarna leg je de ontwikkelingsaspecten of gedragingen onder de leeftijden waar ze volgens jou bij horen.

In deze video van Fabriek69 zie je hoe je het seksueel ontwikkelingsspel speelt. Ook zie je beelden van teams die het spel spelen.

Voorlichtingsbox 'Lief, Lijf & Leven'

De voorlichtingsbox 'Lief, Lijf & Leven' is bedoeld voor mensen met een verstandelijke beperking. De box geeft uitleg over onderwerpen als kennis over het eigen lichaam en de mogelijkheden en gevaren van internet en sociale media. Ook seksueel misbruik, loverboys (en lovergirls) en weerbaarheid komen aan bod. 

Download de folder over de voorlichtingsbox 'Lief, Lijf & Leven' op deze pagina bij 'Downloads'.

Online video's bekijken

De voorlichtingsbox bestaat uit 5 dvd's, werkbladen en een handleiding voor begeleiders. Op de website lieflijfenleven.nl lees je meer over de voorlichtingsbox. Met een betaald account kun je daar alle video's ook online bekijken.

App Lief en lijf: seksuele voorlichting

De app Lief en lijf van Middin geeft seksuele voorlichting aan cliënten met een licht verstandelijke beperking. Jongeren met een LVB zijn vaak niet goed voorgelicht en vinden het moeilijk om over hun seksualiteit te praten. Daardoor hebben ze vaak problemen met seksualiteit.

Eenvoudige voorlichting

Lief en lijf is een aanvulling op de persoonlijke voorlichting door begeleiders. Met duidelijke teksten, afbeeldingen en video's geeft de app begrijpelijk antwoord op vragen over seksualiteit. Cliënten kunnen ook zelf eenvoudig informatie opzoeken in de app. Dat maakt cliënten zelfredzamer.

De app is ontwikkeld in samenwerking met zorgmanagers en gedragsdeskundigen van Middin. Cliënten hebben de app getest. Download de app Lief en lijf gratis voor Apple.

Je lijf enzo...

De bundel ‘Je lijf enzo...’ bestaat uit verschillende losse boekjes. Deze boekjes gaan bijvoorbeeld over het lichaam, hygiëne, opkomen voor jezelf, vriendschap en relaties of vrijen en seks. De teksten zijn eenvoudig en worden toegelicht met plaatjes.

De bundel is geschreven door Annette Mol van De Overburen (voorheen Stichting IJsselmonde-Oost). Download 'Je lijf enzo...' onder het kopje 'Downloads' op deze pagina.

Groei-wijzer LVB

In de Groei-wijzer LVB staan vaardigheden voor zelfstandig leven. Seksualiteit is een onderdeel daarvan.

Download de Groei-wijzers LVB:

• Groei-wijzer LVB Vaardigheden voor zelfstandig leven (pdf)
• Groei-wijzer LVB 7 - 13 jaar: Klaar voor de start (pdf)
• Groei-wijzer LVB 14 - 21 jaar: Hier ben ik (pdf)

Praatmethode relaties en seksualiteit

De Praatmethode relaties en seksualiteit van Lofjoe maakt het makkelijker om over deze onderwerpen te praten met je cliënt. Via kaartjes bespreek je stappen in een relatie, vanaf iemand leuk vinden tot aan trouwen. Ook de verschillende stappen binnen een seksuele relatie komen aan bod.

Hulp bij relaties

Voor sommige mensen spreken de stappen in een relatie niet voor zich. Daardoor missen ze aansluiting bij hun partner. Ze gaan sneller of juist minder snel. Of ze slaan stappen over. Ook kunnen de wensen verschillen. Dat zorgt mogelijk voor misverstanden in de relatie. 

Met de Praatmethode help je cliënten om stappen te nemen en rekening te houden met de ander. Ze kunnen dit alleen doen of samen met hun partner. De kaartjes helpen je om een overzicht te maken van leerwensen en ervaringen. Die kun je later moment stap voor stap bespreken.

Hoe ziet de praatmethode eruit?

De methode bestaat uit kaartjes en een map met insteekkaarten. De kaartjes zijn eenvoudig te gebruiken. Er staan afbeeldingen op die samen met de doelgroep zijn gemaakt.

De map komt met een uitgebreide handleiding voor begeleiders. Daarin vind je achtergrondinformatie en voorbeelden van vragen bij de kaartjes. Je krijgt een training aangeboden voordat je begint met de methode.

Bekijk de Praatmethode op de website van Lofjoe.

Informatie voor mensen met een specifieke aandoening

Ook met een aandoening kun je seksueel gezond zijn. Aandoeningen als cerebrale parese (hersenverlamming) en spina bifida (open rug) zorgen wel voor meer uitdagingen. Die uitdagingen vragen om speciale aanpassingen, maar deze aanpassingen zijn wel haalbaar. 

Deze boekjes helpen mensen met hersenverlamming of een open rug om op onderzoek te gaan en hun weg te vinden in hun lijf en seks:

• Bekijk de pagina met informatie uit het boekje 'Kun je seks hebben met CP' op de website van CP Nederland.
• Bestel het boekje 'Seks en spina bifida' op de website van SBH Nederland.

E-book: In gesprek over seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend gedrag 

Het e-book 'In gesprek over seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend gedrag' is speciaal voor zorgverleners, bestuurders, managers, ondersteuners en adviseurs in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en de gehandicaptenzorg (GZ). Het is geschreven door Charlotte Kröger, Eva van Baarle en Jan-Willem Weenink.

In dit e-book lees je over seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend gedrag. En hoe je daarover kunt praten, met cliënten en met elkaar. Hoe start je een gesprek? Hoe weet je of gedrag over de grens is? En wat doe je dan?

Download het e-book op de website van Erasmus University Rotterdam (pdf). Er is ook een poster die je helpt om te praten over dit onderwerp. Download de poster bij het e-book.