Het post-NAH effect bij ouder wordende mensen
Gepubliceerd op: 20-11-2024
Laatst bijgewerkt op: 07-01-2025
Worden mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) ouder? Dan kunnen zij te maken krijgen met klachten zoals sneller moe zijn, of problemen met het onthouden of het vasthouden van aandacht. Vaak wordt gedacht dat dit komt door ouder worden. Terwijl dit ook kan komen door het post-NAH effect. Onderzoeker Nikki Thüss legt uit wat het is en hoe je het herkent.
Wat is het post-NAH effect?
Na een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) bereiken mensen langzaam weer een nieuwe balans in hun leven. Dit betekent dat zij weer beginnen met aangepaste activiteiten of met werken. Worden mensen met NAH in de loop van de tijd ouder? Dan kunnen zij opnieuw klachten krijgen. Hierdoor kunnen zij sommige activiteiten minder goed doen. Terwijl die wel mogelijk waren na de herstelfase van het NAH.
Video over ouder worden na Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH)
In deze animatievideo wordt er meer verteld over het post-NAH effect en de gevolgen ervan.
Waarom krijgen mensen met NAH later weer klachten?
Een verklaring voor het post-NAH effect zou kunnen zijn dat de hersenen van mensen met NAH extra hard moeten werken door het hersenletsel. Door het letsel gebruiken ze een soort reservekracht van de hersenen om goed te blijven functioneren.
Als mensen vervolgens ouder worden, gaan de hersenen langzaam achteruit. Ook dan gebruiken we die reservekracht om goed te blijven functioneren. Maar bij mensen met NAH is een deel van die reserve al eerder gebruikt. Dit kan daardoor minder goed ingezet worden bij het ouder worden. Dat is de reden waarom met mensen met NAH kunnen ervaren alsof de klachten van het NAH terugkomen.
Klachten bij ouder worden na NAH worden niet altijd herkend
Uit de BRAIN-ReADAPT studie blijkt dat deze klachten bij het ouder worden na NAH niet altijd worden herkend door de omgeving. Een patiënt vertelde: 'Ik vertel mensen dat mijn denken de laatste jaren steeds verder achteruitgaat. Maar ze begrijpen dat niet. Ze zeggen dan dat dat hoort bij ouder worden. Maar dat is het niet. Het gaat te snel en is echt anders. Het gaat zo snel, dat ik niet geloof dat het alleen met ouder worden te maken heeft.'
Hoe kan je het post-NAH effect herkennen?
In de BRAIN-ReADAPT studie zijn gesprekken gevoerd met mensen met NAH. Zij noemden de volgende klachten:
- minder energie;
- meer moeite met meerdere taken tegelijk uitvoeren;
- vergeetachtigheid;
- problemen met aandacht vasthouden, bijvoorbeeld tijdens gesprekken;
- dingen niet meer goed overzien en trager denken;
- sneller last van emoties en overprikkelbaarheid.
Over het onderzoek
Deze informatie komt uit een groot onderzoek naar het effect van veroudering bij mensen met acuut NAH. Het heet de BRAIN-ReADAPT studie en liep van 2021 tot 2024. Het UMC Groningen begon dit onderzoek.
Er deden 554 mensen mee, van 50 tot 67 jaar. Deze deelnemers hadden meer dan 5 jaar geleden traumatisch hersenletsel, een beroerte of bloeding opgelopen. ZonMw betaalde voor het onderzoek.
